سانسور سریال های تلویزیونی از سرزمین مادری و در چشم باد تا هزاردستان و کلاه پهلوی
آبی طرح: «ممیزی» یا همان «سانسور»، سال هاست کابوس سازندگان فیلم و سریال هاست و اتفاقات چند روز اخیر نشان داده که تلویزیون و شبکه نمایش خانگی هم فرق چندانی با هم ندارند؛ تنظیم گر یا ناظرِ هر مدیوم، به نسبت خطوط قرمزی که تعیین کرده، ملاحظاتی را بر محتوایی که منتشر می کند، اعمال خواهدنمود و در این راه گاه نظرات شخصی هم دخیل می شود.
مهسا بهادری: در بازه ای زمان این جملات را زیاد می شنیدیم «این سریال را من نساخته ام!»، «فلان سریال توقیف شد»، به سبب سانسور، «پخش این سریال به تعویق افتاد»، «آزادی بیان نداریم»، «ممیزی ها موجب کاهش کیفیت آثار است».
جملاتی که گاهی تبدیل به یک روش تبلیغاتی برای پلت فرم ها و بهانه ای برای کارگردانان می شد تا کم و کاستی های اثرشان را توجیه کنند. ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه های صوت و تصویر فراگیر) می خواهد نظارت داشته باشد و پس دست به سانسور و ممیزی روی آثار شبکه نمایش خانگی می زند، ولی همین کار، دستمایه تبلیغات بیشتر اثر می شود و از این طریق، سازندگان اثر و پلت فرم ها می توانند مخاطب را کنجکاو و جذب خود کنند؛ از طرفی هم این ماجرا در صداوسیما وجود دارد و چهارچوب های ممیزی در تلویزیون بمراتب مشکل تر و و جدی تر از شبکه نمایش خانگی است.
گاهی اوقات سازندگان آثار، توانایی تولید محصول باکیفیت را ندارند، پس حاشیه سازی یکی از بهترین راه هاست تا مخاطب را پای برنامه های خود بنشانند و استفاده از برخی کلمات، راه حل این مساله است. در حقیقت این روزها، کلمه «سانسور شد»، اسم رمزی است برای اینکه سازندگان بهانه ای برای کیفیت پایین آثارشان داشته باشند. گاهی اوقات اما این چنین نیست سانسورهای ممتد و طولانی یک اثر سبب می شود از کیفیت آن محتوا کاسته شود و زمین بازی عوض شود، یعنی مخاطب نه فقط آثر را در چهاچوب نمی بیند، بلکه کلا محتوای تولید شده را کنار می گذارد.
بیش از یک دهه است که برای شبکه نمایش خانگی، سریال تولید می شود اما میزان آن چندان چشم گیر نبود تا اینکه با شیوع کرونا، تعطیلی سینماها و کاهش کیفیت سریال های تلویزیون، تولیدات در پلت فرم ها افزوده شد. برنامه هایی که ساخته شدن شان از همه لحاظ کمک کننده است اما ناتوانی ساترا در مدیریت پلت فرم ها سبب شده تا نتیج مثبت و منفی ای را برای سینما به همراه داشته باشد.
یکی از وظایف اصلی ساترا، نظارت بر محتوای آثار است، اما تا کنون با نحوه مدیریتی که داشته، نه فقط بهبودی در کیفیت تولیدات شبکه نمایش خانگی نداشته، بلکه موجب افت کیفیت سریال ها و برنامه های تولیدی پلت فرم ها شده است.
یک بحثی به نام سانسور وجود دارد که در دستگاه های دولتی با عنوان نظارت مطرح می شود. این مساله به یک زمین مبارزه تبدیل گشته است. از یک سو مسئولان با اعمال نظرات سلیقه ای، قدرت خودرا به رخ هنرمند می کشند و از طرف دیگر اثر فیلمساز اینگونه نابود می شود و ناچار است مانند کمال تبریزی در صفحه شخصی فضای مجازی خود از وجود نواقصی در فصل دوم سریال «سرزمین مادری» عذرخواهی کند و در توضیح این ماجرا بنویسد: «متاسفانه بعد از اتمام نمایش فصل اول، نمایش فصل دوم با عجله و بدون اطلاع من از طرف تلویزیون و تهیه کننده با نواقصی آغاز شد که ماه ها قبل به آنها اشاره کرده بودم، اما اقدامی در رفع نقصها نشده بود و حالا قصد دارند در فرصت کوتاه باقیمانده و در حد امکان انجام دهند! قسمت های اول و دوم سریال از تلوبیون پخش گردید که منهای نواقص، یکی از ایرادهای مهم آن استفاده از قطعات موسیقی آقای علیقلی در کنار قطعات آقای پژمان و بدون ذکر نامی از آقای علیقلی است. مضاف بر این که اساسا استفاده تلفیقی از قطعات مختلف، از دو آهنگساز متفاوت برای یک اثر نمایشی، کار کاملا اشتباهی است! چون تقریباً ارتباط من با تلویزیون و تهیه کننده برای پخش سریال قطع شده است، از این به بعد اهتمام خواهم کرد که به نقصها موجود در قسمت ها و البته حذفیات در پخش اشاره داشته باشم. از همه مخاطبان سریال و مردم عزیز «سرزمین مادری» بابت این بی مبالاتی پوزش می طلبم.»
البته تنها این مورد بتازگی رخ نداده است بلکه روز گذشته سازندگان سریال دیگری در شبکه نمایش خانگی، به انتشار صحنه ای از آن اقدام نمودند که حذف شده بود. «گناه فرشته» حامد عنقا حالا که به قسمت دوم رسیده و استقبال مخاطب را انتظار می کشد، با یادآوری تیزری که پیش تر انتشار یافته بود، به بیننده اش از سانسور ثانیه ای خبر می دهد؛ اتفاقی که تا اینجا چندان به ضرر پلت فرم پخش کننده و همین طور سازندگان تمام نشده است. در کنار اتفاقات اخیری که در این گزارش به آن اشاره شد، باید تصریح کرد که پیش تر هم تیغ تیز سانسور در عین مشکلاتی که برای سازندگان در پی داشته، راه نجاتی هم برای فرار از انتقادها فراهم نموده است.
بیشتر بخوانید: این گناه فرشته نیست؛ شخصیت سازی با کاغذ و دوربین وقتی ما از فرصت هایمان استفاده نمی نماییم، هندی ها این کار را انجام می دهند/این همه سمفونی برای خرمشهر و امام رضا چه کسی آنرا گوش می دهد؟ رواج فحاشی های رکیک، بازتاب بحران های جامعه است / این بلا به جان سینما و تئاتر هم افتاده باتوجه به اینن اتفاقی که رخ داده است نگاهی به پیشینه سانسورها انداختیم و درگام اول هم به سریال کمال تبریزی اشاره می نماییم این که چنین سریالی با تقریباً ده سال تعویق به نمایش درآمد ماحصل یک نظام ممیزی بود که به نوبه خودش یک لطمه جدی به این سریال زد و در گام بعدی به چند سریال الف ویژه که دست خوش ممیزی شدند اشاره کردیم که در ادامه می خوانید.
«در چشم باد»، قدر چیزی که داریم را نمی دانیم حدود ۱۳ سال پیش و در اوج شهرت و محبوبیت سریالی به نام «در چشم باد» با بازی پارسا پیروزفر و کارگردانی مسعود جعفری جوزانی، کارگردان سریال خبر از اعمال سانسور روی بخش های خیلی از سریال آگاهی داد و اظهار داشت: « در ابتدا محمد جعفری جلوه و سپس علی برازش مسئول این کار بودند و هیچگونه سانسوری در هنگام نگارش فیلمنامه از طرف آنها بر من تحمیل نشد، ضمن این که با آگاهی که از تاریخ داشتند کتاب های زیادی را در اختیار من و پژوهشگران گذاشتند، برخی از آنها جالب بود و بعضی هم مغرضانه نوشته شده بود. سکانس هایی از فیلم حذف شد البته صدا و سیما در آینده از این کار پشیمان خواهد شد. یکی از عارضه های فرهنگی ما این است که قدر چیزهایی را که داریم نمی دانیم و بعد از آن که آنرا از دست دادیم آغاز به قدرشناسی می نماییم.»
کلاه پهلوی
۳۰۰ دقیقه سانسور سیدضیاالدین دری کارگردان «کلاه پهلوی» هم همان سال ها و در زمان پخش این برنامه به معضل ممیزی و سفارشی سازی اشاره نمود و گفت فیلم تاریخی نمی تواند سفارشی باشد و باید خودش بجوشد و اصلا فیلم سفارشی در این زمینه مخاطب خودرا پیدا نمی کند.
او با اعلان اینکه «سریال کیف انگلیسی تنها سه ثانیه ممیزی شد و هر چه که روی کاغذ توافق کرده بودیم ساخته شد.» او با اشاره به کلیپی که در هفت پخش گردید و موفقیت «کیف انگلیسی» را بسیار بالاتر از «کلاه پهلوی» عنوان نمود این را یک ادعای رسانه ای دانست و گفت به خاطر شرایط و حضور ماهواره ها تکرار موفقیت این سریال را شدنی نمی داند. دری افزود: «از طرف دیگر «کلاه پهلوی» ۳۰۰ دقیقه سانسور شد!»
او در حقیقت به درست یا غلط عامل اصلی عقب ماندن این سریال را ۳۰۰ دقیقه معادل ۵ ساعت سانسور دانست.
حتی علی حاتمی هم از ممیزی در امان نبود نکته جالب تر ماجرا این است که این سانسورها سابقه بسیار بلندی دارد و همین ماجرا سبب وارد شدن لطمه جدی به آثار شده است شاید برایتان جالب باشد که بدانید این بلا دامن «هزار دستان» علی حاتمی را نیز گرفته است، احمد بخشی، دستیار کارگردان این سریال مدت ها پیش به بایگانی نصف سریال «هزار دستان» اشاره نمود و اظهار داشت: «برآورد ما حدود سه و نیم میلیون تومان بود اما تلویزیون این پول را به ما نداد. هزار دستان به طریقه ۳۵ میلی متری فیلمبرداری شد. ما در حدود ۲۸ قسمت فیلمبرداری کرده و تحویل تلویزیون دادیم اما فقط ۱۵ قسمت آن به روی آنتن رفت. دلیل اصلی این حذف ها حجاب بازیگران زن بود. کل مخارج مجموعه باتوجه به ۱۳ قسمتی که هیچ گاه از تلویزیون پخش نشد چیزی در حدود ۹۰ میلیون تومان شد.»
۲۴۵۲۴۵
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب