احیای شیشه گری سنتی در قزوین
دمی که تاریخ را زنده می کند
آبی طرح: به گزارش آبی طرح، قزوین سال هاست که دمی در لوله ای دمیده نشده بود تا ظرف شیشه ای آبگونی جان گیرد. احیای شیشه گری سنتی یا همان شیشه گری دمی نه تنها احیای یک هنر خاموش از گذشته های دور است، بلکه احیای برگی از تاریخ است.
شاید از زمانی که پای شیشه ها به زندگی باز شد، روزها و قرن ها گذشته باشد. اما بی گمان شیشه جزو بهترین ابداعات زندگی بشر است که روز به روز کارایی آن بیشتر می شود.
به گزارش آبی طرح به نقل از ایسنا، شاید در زمان های ابتدایی ابداع شیشه، کسی به ذهنش نمی رسید که به مرور زمان این شیشه ی محکم، شکننده ی شفاف جزو عناصر مهم و نمادین شود و از دل آن شغل های بسیاری بروید.
هنر شیشه گری، به مفهوم پرداخت شیشه و آماده سازی آن برای کاربردهای مختلف ازجمله شغل هایی بوده که در ادوار مختلف سبب برجسته سازی شده به صورتی که خیلی از پژوهشگران، اوج هنر شیشه گری سنتی در ایران را در ارتباط با عصر سلجوقیان می دانند. نقش شیشه و شیشه گری سنتی در ایجاد انواع ظروف متنوع از این دوره تاریخی بسیار پررنگ شد. اما از دوره قاجار هنر شیشه گری گرفتار تحولات قابل ملاحظه ای شد و کم کم روش های صنعتی ساخت شیشه و واردات شیشه های خارجی جایگزین شیشه گری سنتی شد.
در قزوین هم که مهد هنرهای متعدد ازجمله هنر شیشه گری بوده است، کم کم کارگاه های شیشه گری سنتی جمع و کارخانه جات بزرگ روی کارآمدند.
اما آنچه امروز در قزوین اتفاق افتاده، احیای شیشه گری سنتی توسط جوان هنرمندی به نام محسن رضایی است.
کارگاه شیشه گری سنتی که این روزها تحت عنوان «خانه خلاقیت شیشه و آبگینه» راه اندازی شده، پروژه مشترک اداره کل میراث فرهنگی شهر قزوین و این هنرمند قزوینی است که در ادامه با محسن رضایی، هنرمند و مدرس دانشگاه در رشته مهندسی شیشه به گفتگو نشستیم.
شیشه گری سنتی قدمتی به بلندای تاریخ
وی بابیان اینکه، هنر شیشه گری سنتی قدمتی به بلندای تاریخ در کشور عزیزمان ایران دارد، اظهار می کند: درگذشته کارگاه ها و استادکاران نامداری در این حوزه فعالیت داشتند که نشان از کارایی شیشه و هنر شیشه گری در زندگی مردم بوده است. از طرفی ایرانی ها اقبال و استقبال خیلی از هنر صنایع دستی داشتند.
رضایی ادامه می دهد: هنر شیشه گری در مقطعی از زمان که هنوز کارخانه های صنعتی پا به میدان نگذاشته بودند، بسیار خوش درخشید اما باروی کار آمدن کارخانه های صنعتی و عرضه انواع کالاهای شیشه ای ارزان به نسبت صنایع دستی کم کم کارگاه های شیشه گری بسته شدند و به زمانی رسیدیم که کمتر فردی در این حوزه پا به فعالیت دارد.
وی می گوید: تا جایی که به خاطر دارم، قبل از ورود من به عرصه شیشه گری سنتی در قزوین، کارگاه فعالی در این حوزه وجود نداشت، درحالی که درگذشته کارگاه های شیشه گری ممتازی در قزوین فعالیت داشتند.
این هنرمند قزوینی بیان می کند: با عنایت به این که قزوین، شهر فرهنگ و هنر است، این شهر به شهر اول شیشه ایران شناخته شده و وجود کارخانه های بزرگ شیشه در آن گواه این سخن است. ازاین رو تصمیم گرفتم کارگاه احیای شیشه گری سنتی را در این شهر که زادگاهم است، راه اندازی کنم.
ضرورت ایجاد یک کارگاه با عنوان احیای شیشه گری سنتی در شهر سیلیس
وی ادامه می دهد: وجود معادن سیلیس در شهر قزوین، سبب شده تا از دیرباز تولید شیشه و شیشه گری در این شهر رواج داشته باشد و اساسا درگذشته هم استادکارهای نامداری در این شهر پای کار شیشه بوده اند.
رضایی در پاسخ به این سوال که برای احیای شیشه گری احتیاج به تجربه است یا تحصیلات دانشگاهی بیان می کند: بنده در فضای دانشگاهی و علمی با این شغل آشنا شدم اما ازآنجایی که برای موفقیت در یک رشته کاری تنها تحصیلات کافی نیست و به تجربه هم نیاز است، دوره های مختلف در ارتباط با شیشه گری را به صورت تجربی هم طی کردم تا تجربه عملی لازم را کسب نمایم.
وی عنوان می کند: بعد از کسب تجربه، دغدغه احیای شیشه گری سنتی اولویت اول زندگی شخصی ام قرار گرفت و متوجه شدم این دغدغه در اداره کل میراث فرهنگی هم وجود دارد. ازاین رو لزوم ایجاد یک کارگاه با عنوان احیای شیشه گری سنتی عنوان شد که هم اکنون در مراحل ایجاد و واگذاری آن به این اداره کل هستیم.
این هنرمند قزوینی ادامه می دهد: آنچه در این کارگاه مدنظر است، احیای شیشه گری دمیدنی است و پس ازآن نقاشی روی شیشه، تراش شیشه، معرق شیشه، روشهای فنی حرارت مستقیم روی شیشه و کلیه روش های پرداخت روی شیشه از دیگر اهداف من در این کارگاه است.
وی بیان می کند: هم اکنون مهندس ناظر مرکز خلاق شیشه آبگینه قزوین هستم و تلاش دارم این مرکز را به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قزوین واگذار کنم.
رضایی در مورد علاقه اش به این تخصص هنری می گوید: کار با شیشه را از دوران متوسطه و به صورت کاملآ اتفاقی شروع کردم. در آن زمان سازمان فنی و حرفه ای رشته ای تحت عنوان تراش شیشه و کریستال را آموزش می داد که بنده از معدود افرادی بودم که پا به این عرصه و شاگردی کردن در آن گذاشتم و به تحصیلات دانشگاهی آن پرداختم.
وی ادامه می دهد: تحصیلات تخصصی بنده، نسبت به رشته ای که شاید در زمان خود با موانع و مخالفت های اطرافیانم همراه بود، من را به جایی رساند که علاوه بر آنکه یک مهندس شیشه باشم، یک استاد دانشگاه هم باشم و از همین رو ۲ رسالت پرورش شاگردان و احیای کارگاه های شیشه گری سنتی بر دوشم نهادینه شده است. رضایی بیان می کند: در این راه با موانع زیادی روبه رو بودم اما با صبوری و پشتکار توانستم تا حدودی به موفقیت برسم هرچند که هنوز به آن نقطه که باید نرسیده ام. از همین رو به جوانانی که جویای کار هستند، سفارش می کنم استعداد خویش را پیدا کنند و سپس در ادامه راه برای رسیدن به هدف خود پشتکار داشته باشند.
ایجاد بستری برای اشتغال زایی
این هنرمند و پژوهشگر صنایع دستی بابیان اینکه، برای ۱۰ نفر به صورت مستقیم و برای ۱۵ نفر به صورت غیرمستقیم اشتغال زایی کرده است، عنوان می کند: متأسفانه صنایع دستی در کشور مهجور مانده، خیلی از افراد هستند که بااستعداد و توانایی های خود می توانند، هنر و صنایع دستی خویش را گسترش دهند اما چون آن طور که باید از صنایع دستی حمایت نمی گردد، انگیزه ای برای این عزیزان باقی نمانده است.
وی ادامه می دهد: حمایت مسؤلان تنها نباید در چارچوب تسهیلات دهی و معاف از مالیات باشد. سود در صنایع دستی بسیار پایین است و قیمت متریال و مواد اولیه آن مدام درحال نوسان است و این مورد گاهی منجر به ضرر هنرمند می شود از طرفی هزینه های حق البیمه تأمین اجتماعی نیروهای انسانی و هزینه های جاری مانند آب، برق و گاز برای کارگاه ها بالا است و انتظار می رود این موارد برای فعالان صنایع دستی در بسته حمایتی مسؤلان قرار گیرد.
رضایی می گوید: شیشه گری سنتی ازجمله مشاغلی است که ظریف کاری های خاص خویش را دارد و ورود بانوان به این عرصه می تواند جایگاه این رشته تخصصی و هنری را در سطح کشور ارتقاء دهد و بنده باروی باز پذیرای آموزش علاقه مندان به هنر شیشه گری هستم.
وی عنوان می کند: گسترش این شغل، تولید و صادرات کلان آن از دیگر اهدافی است که به جد دنبال آن هستم. در خیلی از کارگاه های شیشه گری سنتی در کشورهای مختلف استودیویی وجود دارد که گردشگران با حضور در این استودیو از نزدیک شیشه گری سنتی را می بینند و بیشتر با این هنر آشنا می شوند که قصد دارم در آینده این ایده را هم پیاده کنم.
منبع: آبی طرح
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب