جایگاه امیرمومنان در قرآن كریم خیر البریه
به گزارش آبی طرح استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: در احادیث شیعه و اهل سنت آمده است که پیامبر (ص) از حضرت علی (ع) تمجید کرد. سپس آیات هفتم و هشتم سوره مبارکه «بینه» نازل شد و رسول خدا (ص) امام علی را بعنوان «خیر البریه» یعنی بهترین آفریدگان یاد کرد.
حجت الاسلام محمدعلی رضایی اصفهانی به مناسبت دهه امامت و ولایت در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا گفت: یکی از آیات شاخص در مورد امیرمومنان علی (ع) آیه خیر البریه است. در احادیث نقل شده که آنقدر این آیه در صدر اسلام در مورد آن حضرت مشهور شده بود که وقتی حضرت علی (ع) از راه می رسید، می گفتند خیر البریه آمد.
وی اضافه کرد: در دو آیه پایانی سوره بیّنه می خوانیم کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، فقط آنان بهترین آفریدگان هستند. پاداش آنان نزد پروردگارشان بوستان های ماندگار است که از زیر درختانـش نهرها روان است، در صورتیکه جاودانه در آن ماندگارند؛ خدا از آنان خشنود است و (آنان نیز) از او خشنود هستند؛ این برای کسی است که از پروردگارش بهراسد.
نویسنده تفسیر قرآن مهر درباره شأن نزول این آیات اظهار داشت: در احادیث شیعه و اهل سنت آمده است که پیامبر اکرم (ص) از حضرت علی (ع)تمجید کرد. سپس آیات هفتم و هشتم سوره بینه نازل شد و امام علی (ع) را بعنوان خیر البریه یاد کرد. سپس امیرمومنان در میان صحابه به خیر البریه مشهور شد. در این احادیث از آل محمد و شیعیان آن حضرت نیز بعنوان خیر البریه یاد شده است.
رئیس مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث جامعه المصطفی اضافه کرد: از ابن عباس حکایت کرده اند وقتی این آیات فرود آمد، پیامبر (ص) به علی (ع) فرمودند: «مقصود، تو و شیعیان (پیروان) تو هستند که در روز رستاخیز در حالی وارد می شوید که از خدا راضی هستید و خدا نیز از شما راضی است. دشمن تو خشمگین و با زور وارد محشر می شود. (تفسیر عیاشی، ج۱، ص۲۸۰ و فرات کوفی، ص ۵۸۳ و بحار الانوار، ج ۳۵، ص ۳۴۵ و تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۲۱۰ تا ۲۱۳)
این خادم برگزیده قرآنی با اشاره به نکات تفسیری این دو آیه اظهار داشت: از شأن نزول و احادیث مرتبط استفاده می شود که حضرت علی (ع) بهترین مخلوقات (خیرالبریه) است. پس او کامل ترین انسان پس از پیامبر است. نکته دیگر اینکه ائمه اطهار و آل محمد بهترین مخلوقات (خیرالبریه) هستند. پس آنان انسان های کامل به شمار می روند. همجنین باید گفت خیر البریه دارای مراتب است و پس از حضرت علی(ع) و ال محمد (ص) شامل شیعیان خاص می شود. البته ملحق شدن شیعیان به خیر البریه با شرایط خاص یعنی ایمان، اعمال صالح و خشیت پروردگار است.
رضایی اصفهانی افزود: تعبیر «خیر البریه» یک دفعه در قرآن آمده است و این تعبیر بیان می کند مؤمنان شایسته کردار بهترین موجودات هستند؛ برای اینکه آنها با ایمان و کردار شایسته خود رضایت الهی را جلب می کنند و به مقامی بالاتر از فرشتگان می رسند و بهترین موجود و مخلوق الهی می شوند.
بهترین پاداش و لذت معنوی
وی افزود: بر طبق این آیات پاداش مؤمنان شایسته کردار عبارت است از بهشت ویژه الهی، جاویدان بودن در بهشت و خشنودی و رضایت الهی از آنان. به عبارت دیگر خدا به مؤمنان آنقدر نعمت می بخشد که آنان نیز از خدا راضی و خشنود می شوند؛ یعنی رضایت خدا و انسان دو طرفه می شود و این یکی از بهترین پاداش ها و لذت های معنوی است.
نویسنده کتاب درسنامه روش ها و گرایش های تفسیری قرآن اضافه کرد: بر طبق این آیات سه عامل اساسی موجب سعادت انسان می شود که شامل ایمان به خدا، انجام کارهای شایسته و هراس از مقام پروردگار است. مومنان با اعمال نیک خود، درخت ایمان را آبیاری می کنند و با درک عظمت خدا و ترس از او از کفر و گناه دوری می جویند و تقوا و پارسایی پیشه می سازند، بدین جهت به مقامات عالی معنوی می رسند.
در این آیات به خشیت اشاره شده است؛ یعنی مومنان از مقام و عظمت الهی می هراسند؛ هراسی همراه با احساس تعظیم و احترام. به عبارت دیگر، خدا محبوب قلوب مومنان است و کسی نباید از ذات الهی بترسد بلکه مومنان چون عظمت الهی را درک می کنند، از او هراس دارند و با دستورات او مخالفت نمی کنند.
رضایی اصفهانی اظهار داشت: بنابر این انسان کامل، خیر البریه و بهترین مخلوقات است و این افراد آل محمد هستند. پس تعیین حضرت علی بعنوان اظهر مصادیق در عصر پیامبر است و شیعیان خاصی با شرایط مذکور در آیات نیز خیر البریه هستند و خیرالبریه دارای مراتبی است. البته تفسیر این آیات به قرینه شان نزول و نیز تعیین پیامبر و شهرت حضرت علی به این عنوان و دلیل عقلی بر این که انسان کامل خیرالبریه است، امیرمومنان است و گسترش آن به آل محمد و شیعیان خاص، بعد نزول آیه است. همین طور شیعه و پیرو امام علی بودن با ایمان و عمل صالح و خشیت از پروردگار تحقق می یابد نه حرف و ادعا.
آیاتی که در شان امیرمومنان نازل شده است
آیات مختلفی از قرآن درباره علی (ع) نازل شده که برخی ۳۰۰ آیه ذکر کرده اند و کتاب هایی نیز تالیف شده که ۵۰۰ آیه و حتی ۷۰۰ آیه را درباره آن حضرت دانسته اند.
وی این آیات را به چهار دسته تقسیم کرد و اظهار داشت: تفسیر تعدادی از آیات راجع به حضرت علی (ع) است مانند آیه ۶۱ سوره آل عمران که به آیه مباهله مشهور است یا آیات نذر که در سوره انسان آمده و شان نزول آن درباره حضرت علی (ع) و فاطمه زهرا (س) ست.
رضایی اصفهانی اضافه کرد: باطن و تاویل برخی آیات درباره حضرت علی (ع) است مانند مرج البحرین در آیه ۱۹ سوره رحمن که برمبنای روایات به حضرت علی (ع) نسبت داده شده است.
وی افزود: دسته سوم آیات تطبیقی است. بطورمثال در روایات آمده است که علی (ع) صراط مستقیم است. یعنی یکی از مصادیق کامل صراط آن حضرت هستند و آیه تطهیر یعنی آیه ۲۲ سوره احزاب نیز از همین نمونه است. دسته چهارم نیز آیات در رابطه با علی (ع) است. مانند سوره مبارکه عادیات که در جریان جنگ بنی المصطلق بود و حضرت علی در آن جنگ یعنی جنگ ذات السلاسل حضور داشتند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب