راز این نقاشی ها هنوز فاش نشده است!
نگاهی به ۴ تابلوی عجیب تاریخ
آبی طرح: جهان پر از معماهای حل نشده است؛ معماهایی که گاه ریشه در تاریخ دوانده و با وجود حدس و گمان های فراوان، هنوز هم به صورت قطعی حل و فصل نشده اند. یکی از اصلی ترین معماهای تاریخ را می توان در نقاشی های معروف جهان پیدا کرد. نقاشی هایی که به دنبال تحقیق و پژوهش های فراوان با تفسیرهای زیادی همراه شده اند، اما چه کسی می تواند مدعی شود، آنچه امروز کشف و عنوان می شود، واقعا همان چیزی است که در ذهن نقاش بوده است؟
به گزارش آبی طرح به نقل از ایسنا، سال هاست که محققان و پژوهشگران تاریخ هنر تلاش می کنند رازهای پنهان بعضی از نقاشی های معروف جهان را کشف کنند. فیلمهای زیادی درباره بعضی از این آثار و هنرمندانش ساخته شده و سعی شده که رازهای پنهان این شاهکارهای تاریخ هنر تا اندازه ای فاش شوند؛ اما هنوز هم پرسش های زیادی درباره رازهای این نقاشی ها در ذهن پژوهشگران باقی مانده است.
در این گزارش به بعضی از معروف ترینِ این نقاشی های پر رمز و راز پرداخته می شود:
*********
یک نقاشی پر از ضرب المثل
پیتر بروگل (۱۵۶۹–۱۵۲۵) نقاش هلندی دوران رنسانس است که به جهت نقاشی کردن از مناظر طبیعی و زندگی روستایی شهرت دارد. یکی از مشهورترین آثار او نقاشی ضرب المثل های هلندی است که در آن بیشتر از ۵۰ ضرب المثل نهادینه شده است.
از این مدل نقاشی ضرب المثل های بروگل و پسر بزرگش، ۱۶ نسخه موجود است که هر کدام از آنها ضرب المثل های مختلفی را در خود نهادینه دارند. پژوهشگران تاریخ هنر و البته ادبیات هلندی سال ها برای پیدا کردن ضرب المثل های موجود در این آثار نقاشی، کوشیده اند.
******
شام آخر مسیح و داستان های ناتمام
در خلال سال ها، بارها مراسم وداع عیسی(ع) با حواریونش یا همان عشای ربانی (شام خداوندی) به تصویر کشیده شده است. اما تجسم داوینچی از شام آخر، جاودانه ترین تصویری شد که از این روایت مذهبی به جا ماند. چهره آرام حضرت مسیح در بین چهره یاران متعجبش که هر کدام داستانی را روایت می کنند، تنها ظاهر این نقاشی پر رمز و راز است.
داوینچی برخلاف سایر نقاشی های خلق شده از داستان شام آخر مسیح، کوشش کرد به جای به تصویر کشیدن نمادین یک روایت مذهبی، صحنه و چهره های واقعی خلق کند. تصویری که در یکی از دیوارهای ناهارخوری صومعه «سانت ماریا دله گراتسیه» در میلان به یادگار گذاشته شده و یکی از پر رمز و رازترین نقاشی های تاریخ هنر جهان به حساب می آید.
مسیح در مرکز تصویر نشسته است و دو دستانش را روی میز قرار داده و ترکیب دستان و چهره او مثلثی را در مرکز تصویر بوجود آورده است. چهره او برخلاف سایر حواریون آرام است و در حالیکه یکی از دستانش را به سمت نان برده است، به خوبی می داند که چه فاجعه ای در انتظار او و یارانش است.
در بین تمام چهره های این تصویر، چهره یهودا در حالیکه یک دست خویش را به سمت نان برده است تا به پیشبینی مسیح (ع) جامعه حقیقت بپوشاند، در سایه قرار گرفته است. در دست دیگر او کیسه ای قرار دارد که به نظر می آید از سوی حاکمان شهر برای تسلیم کردن حضرت عیسی(ع) به او رسیده است. قرار گرفتن چهره یهودا در سایه، تدبیر علمی برای منزوی کردن خائن از سایرین است. پیش تر و در آثار دیگر یکی از قواعد قراردادی و سنتی منزوی کردن یهودا، این بود که او را در انتهای میز و جدا از مسیح و حواریون به تصویر می کشیدند.
در واقع می توان اظهار داشت که شخصیت پردازی در چهره هر یک از حواریون و نشان دادن عکس العمل های ناگهانی آنهاست که شام آخر داوینچی را از چنین احساس نیرومندی برخوردار کرده است. موارد به کار رفته در «شام آخر» به خوبی نشان داده است که داوینچی مدت ها در سکوت به هر یک از این شخصیت ها اندیشیده، تصورشان کرده و سپس آنها را به تصویر کشیده است. تا پیش از این اثر، همواره حواریون در دو سمت میز حضور داشتند و به همین خاطر بعضی از چهره ها در نقاشی به نمایش کشیده نمی شدند و این نخستین بار بود که تمامی چهره های حواریون در طرفین مسیح به تصویر کشیده شدند.
در بین شخصیت های این تصویر، چهره ای که در سمت چپ حضرت مسیح قرار گرفته هم همچون شخصیت های پر بحث در این نقاشی به حساب می آید. بعضی می گویند او جان و از حواریون مسیح است و برخی دیگر روایت می کنند که او مریم مجدلیه است. چهره این شخصیت درست همانند مسیح آرام است و حالت نشستن و پوشش او کاملا در تکمیل حالات و پوشش حضرت عیسی (ع) است.
******
در آینه چه خبر است؟
«پرتره آرنولفینی» یکی دیگر از آثار عجیب تاریخ هنر است که سال ۱۴۳۴ توسط یان وان آیک به تصویر کشیده شد. این اثر، جیووانی دی نیکولا آرنولفینی و همسرش را نشان داده است. به قول پژوهشگران برخلاف آنچه اغلب پنداشته می شود، همسر او آبستن نیست بلکه دامن پیراهنش را به نشانهٔ مد آن زمان بالا گرفته است.
امضای نقاش برخلاف عرف معمول، در میانه تصویر و در کنار آینه به ثبت رسیده است. آینه هم تصویر دو نفر را در قالب در منعکس می کند که گفته می شود امکان دارد یکی از آنها خود وان آیک باشد. آرنولفینی دست راستش را شاید به نشانه سلام کردن به طرف آنها بلند کرده است.
در این تابلو خبری از قدیسان یا آیین های مقدس نیست، اما هر یک از اجسام در این نقاشی به شکلی نمادی از تقدس ازدواج در آن دوران به حساب می آید.
******
حکایت پررازترین چهره تاریخ
مونالیزا یکی از پربیننده ترین نقاشی دنیا است و سالانه بیشتر از پنج میلیون نفر از تمام نقاط جهان، پرتره کوچک زنی که با لبخند محوی به آنها نگاه می کند را از پشت شیشه های ضدگلوله تماشا می کنند. چهره ای که لبخندش سال هاست جهان هنر را مسحور خود کرده و به باور بسیاری، پر از رازهای کشف نشده است.
پرتره کوچک داوینچی بین سالهای ۱۵۰۳ تا ۱۵۰۵ خلق شده است و احیانا به یک بانوی فلورانسی به نام «لیزا زامبی دوژکوند» متعلق می باشد. او از مقابل زن تنومندی به نظر می آید که نه خیلی جوان است و نه خیلی جاافتاده. لئوناردو در خلق این اثر آنچنان دقتی به خرج داده است که اثر قلمویش اصلا قابل تشخیص نیست. ترکیب چشمان براق، بینی ظریف و لبخندی که تمام معروفیت اثر مرهون آن است، «مونالیزا» را به اثری بی رقیب در تاریخ هنر جهان تبدیل نموده است.
حدس و گمان های زیادی درباره اینکه مدل شاهکار داوینچی چه کسی بوده است، وجود دارد. بر مبنای اطلاعات تاریخی، اغلب گفته می شود که «مونالیزا»، همسر تاجری اهل فلورانس بود. این زن در اصل «لیزا دو ژکوندو» نام داشت. این گروه در ادامه گفته هایشان به حالت دست های «مونالیزا» و نوع پوشش او اشاره و اینها را دلیلی بر آبستن بودن این زن فلورانسی عنوان می کنند؛ اما هنوز هم پژوهشگران تاریخ هنر مطمئن نیستند که زن شاهکار داوینچی همان مونالیزای فلورانسی باشد.
برخی دیگر از پژوهشگران هنری اعتقاد دارند که داوینچی در این اثر چهره خودش را ترسیم کرده است. در این میان با عنایت به بعضی از اظهارنظرهای تاریخی در خصوص اینکه داوینچی گرایش های جنسی مردانه داشته و در عین حال با در نظر گرفتن حالت های نه چندان زنانه چهره «مونالیزا»، این فرض هم از طرفداران بسیاری برخوردار شده است.
از طرفی مدارک تاریخی موجود، برخی از کارشناسان را به سمت این فرضیه سوق داده که داوینچی پرتره محبوبش را با نگاه کردن به چهره مادر خود کشیده است. «کاترینا داوینچی» نام مادر این نقاش بزرگ بوده که برخی باور دارند داوینچی اثرش را شبیه به صورت او ترسیم کرده است.
بعضی از این نظریه پردازان تا آنجا پیش رفتند که مدعی شده اند که «مونالیزا» تلفیقی از دو کلمه لاتین Amon و Elisa است؛ و این بدین معنا است که «مونالیزا» نرماده ـ تلفیقی از دو جنس زن و مرد ـ بوده است. بعضی از متخصصان هم معتقدند امکان دارد صورت این زن اسرارآمیز، تلفیقی از چند چهره ی مختلف باشد.
البته پر رمز و راز بودن اثر «مونالیزا» با در نظر گرفتن اینکه لئوناردو داوینچی نقاش آن بوده است، چندان هم مبحث عجیبی به نظر نمی رسد. داوینچی، نابغه ای که نه تنها نقاش بزرگی بود بلکه بعنوان مخترع، ریاضیدان و فیلسوف هم شناخته می شد و خیلی از آثاری که خلق کرد همچنان در حال رمزگشایی هستند. بر همین مبنا هم فیلم پرحاشیه «کد داوینچی» ساخته شد تا از بعضی از رمز و رازهای آثار هنری داوینچی که به شکلی با مذهب مسیحیت گره خورده اند، پرده بردارد.
بعنوان مثال، «دن براون» در کتاب پرفروش «کد داوینچی» به این نظریه پرداخته است که وجود مثلثی طلایی در نقاشی برجسته داوینچی، قرینگی کامل این تابلو را به اثبات می رساند. با وصل کردن نقاط طلایی این نقاشی، شکلی جام مانند ظهور می کند که گفته می شود همان جام مقدس مسیحیان است.
اما همچنان که رمزگشایی ها از آثار داوینچی توسط کارشناسان و پژوهشگران تاریخ هنر ادامه دارد، در نهایت «مونالیزا» همچون ۵۰۰ سال قبل و با حالت آرامی که دارد، لبخند مرموزش را با سخاوت تمام نثار بازدیدکنندگان بی شمارش می کند.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب