به گزارش آبی طرح به نقل از ایسنا، علی اصغر مونسان که به مناسبت هفته دولت بر عملکرد وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مروری داشت، درباره وضعیت کنونی صنعت توریسم توضیح داد: گردشگری تا پیش از کرونا روند به رشدی داشت، درآمد آن در سال ۲۰۱۹ به ۱۱.۷ میلیارد دلار رسیده بود که ۲.۸ درصد از سهم تولید ناخالص ملی را تشکیل می داد و حدودا به متوسط سهم گردشگری در تولید ناخالص جهانی که عدد ۳.۲ درصد است، نزدیک شده بود.
سفر ۷۴ توریست خارجی به ایران در ۳ ماه اول امسال
او با یادآوری این که تعداد توریستهای خارجی پارسال به هشت میلیون و ۷۰۰ هزار توریست خارجی رسیده بود و برپایه داده های سازمان جهانی جهانگردی، ایران رتبه دوم سریع ترین کشور در جذب توریست خارجی را بدست آورده بود، اضافه کرد: با انتشار کرونا گردشگری با افت شدیدی در دنیا مواجه گردید که به تبع آن کشور ما را هم درگیر کرد. به صورتی که در سه ماه نخست سال قبل (۱۳۹۸) تعداد توریستهای خارجی دو میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بود که سه ماه نخست سال جاری این عدد به ۷۴ نفر رسید؛ حدودا به صفر نزدیک شد.
مونسان درباره بیکاری و درآمدهای از دست رفته گردشگری بر اثر شیوع کرونا و اقدامات حمایتی این وزارتخانه، اظهار داشت: ارزیابی خسارت ها تا مردادماه عددی بالغ بر ۱۲ هزار میلیارد تومان بود. تعداد بیکاران هم خیلی بیشتر از اعداد یاد شده است. برای پشتیبانی از این بخش، ابتدای سال اقدام فوری با استفاده از بسته حمایتی دولت انجام شد که شامل امهال اقساط وام ها، فرصت سه ماهه در بازپرداخت مالیات، عوارض، قبوض انرژی و حق بیمه بود؛ یک مُسکن سریع برای کاهش فشارها. در مرحله دوم دولت ۵۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات برای جبران خسارت همه بخش ها اختصاص داد که فرآیند آن البته در ابتدا خیلی سخت بود. پس از گزارشی که به رئیس جمهور عرضه شد پرداخت این تسهیلات سرعت گرفت اما از ۱۲ هزار میلیارد تومان خسارتی که به صنعت توریسم وارد شده تا کنون ۱۷۵ میلیارد تومان در چارچوب وام پرداخت شده است که آن هم منوط به حفظ اشتغال شده است و همین جذابیت وام را برای بخش های گردشگری کم کرد.
وی بیان نمود: به شدت نگران این بخش هستم، چون امید داشتیم کرونا زودتر آخر یابد، اما هم چنان در حال تاختن در سرتاسر دنیا است و اگر رویه آن طولانی شود محافظت از این صنعت سخت تر می شود. در خردادماه با اجازه ستاد کرونا و چند تعطیلی تقویمی، حجم سفرها باعث جبران بخشی از خسارت ها شد و نفسی کشیدند، مثلا هتل ها خبر دادند که بخشی از چک های خرید عید را تسویه کرده اند.
سفرهای خارج از قاعده آمار کرونا را اوج داد
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که در برنامه گفتگو ویژه خبری تلویزیون این توضیحات را می داد، در پاسخ به تذکر مجری درباره تأثیر سفرهای خردادماه در اوج گیری آمار مبتلا شدن و مرگ کرونا و این پرسش که برنامه ریزی این وزارتخانه برای حمایت و حفاظت از صنعت توریسم در وضعیت موجود چیست، اظهار داشت: یک بخشی از سفرها را مردم خارج از قاعده انجام می دهند و بخشی هم با تور انجام می شود که این بخش در هماهنگی کامل با وزارت بهداشت است. ما هرچه این وزارتخانه ابلاغ کرده را رعایت کرده ایم و از آن حمایت می نماییم، مثلا هتل با ۵۰ درصد ظرفیت مسافر می پذیرند و تا ۲۴ ساعت اتاقی که مسافر داشته را در اختیار مسافر دیگر قرار نمی دهند. خوشبختانه وزارت بهداشت هیچگاه هتل ها را تعطیل نکرد، بلکه پروتکل ابلاغ نمود.
وی افزود: آنچه سبب نگرانی شده حجم سفرهای خارج از قاعده بود که صدمه زد و سفرهایی که در حوزه کنترل این وزارتخانه است، صدمه ای وارد نکرده، منظورم از اظهارات قبلی همین بود که بد منعکس شد. از مردم هم می خواهیم هر آنچه را وزارت بهداشت و ستاد کرونا می گویند، رعایت نمایند.
مونسان با بیان این که گردشگری برخلاف دیگر مشاغل خیلی نمی تواند از فضای مجازی درآمدزایی داشته باشد؛ چون که وابسته به فضای حقیقی است، اضافه کرد: باآنکه این مدت از فضای مجازی برای تبلیغ ایران بهره گرفته شد اما گردشگری باید در فضای حقیقی اتفاق افتد تا درآمد آن به بخش های خدماتی برسد. دبیرکل سازمان جهانی جهانگردی هم اخیر اعلام نموده اند که حالا وقت هراس از سفر نیست و با رعایت پروتکل ها باید سفر کرد. ما هم منتظریم به محض این که وزارت بهداشت اجازه داد نخست گردشگری داخلی را برقرار نماییم و پس از آن وارد بازارهای خارجی شویم.
ستاد کرونا اجازه گردشگری نداده
او درباره آغاز گردشگری در کشورهایی دیگر همچون ترکیه، این نکته را متذکر شد که ترکیه مثال خوبی برای مقایسه با ایران نیست و در ادامه توضیح داد: گردشگری در نظام اقتصادی ترکیه اولویت یک یا دو است، اتفاقی که هیچگاه در ایران رخ نداده. ضمن اینکه گردشگری ایران سال قبل با بحران های زیادی مواجه بود که از همه آنها عبور کرد؛ سیل، تنش های منظقه ای، بنزین، شهادت سردار قاسم سلیمانی و ماجرای هواپیمای اوکراینی که هر یک به تنهایی می توانست گردشگری را صفر کند اما با تلاش معاونت گردشگری مدام بازارها را تغییر دادیم و اجازه ندادیم آمار پایین آید چه بسا که بالاتر هم رفت.
وی ادامه داد: درحال حاضر کشورهای ترکیه و امارات، گردشگری را فعال کرده اند ولی ما هنوز این اجازه را نداریم، سلامتی در اولویت ما است و به محض این که وزارت بهداشت مهار و کنترل این ویروس را اعلام نماید، ما هم آمادگی داریم گردشگری را فعال نماییم.
وی در پاسخ به این انتقاد که گردشگری نتوانسته از فرصت حضور در نمایشگاه های بین المللی استفاده نماید، اظهار داشت: ما در همه نمایشگاه های مهم دنیا حضور داریم. سال قبل در ۱۵ نمایشگاه شرکت کردیم و برای ۲۰ نمایشگاه دیگر برنامه ریزی شده بود که با کرونا مواجه شدیم. حضور در این نمایشگاه ها اعتبار زیادی نیاز دارد که با تفاوت نرخ ارز، این حرف (منتقدان) درست است، ما هرچه در نمایشگاه ها بیشتر و پررنگ تر حاضر شویم، سهم بیشتری از گردشگری بدست می آوریم.
احداث منطقه آزاد گردشگری در ساحل مکران
مونسان درباره شناسایی و استفاده از مناطق و ظرفیت های بکر هم اظهار داشت: از آنجائیکه بیشتر سفرها به مناطق شمالی کشور انجام می شود، تلاش شد روی معرفی سایر مناطق همچون غرب کشور بیشتر متمرکز شویم. ساحل مکران (عمان) هم یکی دیگر از این مناطق است که مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده و برنامه خوبی برای آن تدوین و به سازمان برنامه و بودجه عرضه شده است. سواحل مکران بخش مهمی در گردشگری کشور است که طرح تبدیل آن به منطقه آزاد گردشگری به معاون اول رئیس جمهور پیشنهاد شده است.
وی در تعریف منطقه آزاد گردشگری، بیان نمود: منظور ایجاد منطقه ای است که حمایت های ویژه از بخش گردشگری در آن خواهد شد. این پروژه باید به تایید دولت برسد و در مجلس مصوب شود.
حادثه «سها رضانژاد» چگونه تکرار نخواهد شد؟
او درباره نظارت بر تورهای بدون ضابطه و پیشگیری از حوادثی مشابه آنچه برای «سها رضانژاد» پیش آمد، اظهار نمود: این تورها غیرمجازند و در چرخه گردشگری قلمداد نمی شوند، آن هایی هم که در این تورها شرکت می کنند، از نظر ما مسافر هستند نه توریست. تورهای مجاز معمولا از راه آژانس هایی که در سامانه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ثبت اطلاعات و تایید شده اند، اجرا می شوند که همه آنها ضوابط را رعایت می کنند و اگر تخلف کنند با آنها برخورد قانونی خواهد شد.
وی افزود: ما فقط می توانیم با تخلفات تورهای مجاز برخورد نماییم، حتی اگر هموطنی در مسافرت به خارج از کشور هنجارشکنی داشته باشد، ضابطان قضایی باید با وی برخورد کنند.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در ادامه درباره وضعیت صنایع دستی اظهار داشت: این شاخه قابلیت اشغالزایی بالایی دارد، همین حالا در سامانه وزارتخانه، اطلاعاتِ ۴۸۰ هزار نفر شاغل صنایع دستی ثبت شده که ارزیابی ما این است به همین اندازه شاغل خارج از سامانه وجود دارد. ۷۰ درصد فعالان صنایع دستی را زنان می سازند که تعداد زیادی از آنها سرپرست خانواده هستند. وضعیت صنایع دستی تا پیش از کرونا خیلی خوب بود، حجم صادرات به حدود ۴۴۰ میلیون دلار رسیده بود و صنایع دستی به سبد خانوار راه یافته بود.
شرط برگزاری نمایشگاه صنایع دستی در شهریور
او درباره پشتیبانی از صنایع دستی بخصوص در بخش بازاریابی، توضیح داد: حضور در نمایشگاه ها همچون اقدامات حمایتی بود. هنرمندان صنایع دستی در هر نمایشگاهی که شرکت می کنند حدودا همه محصولاتشان را می فروشند، در نتیجه سعی کردیم صنایع دستی در نمایشگاه های مهم حضور داشته باشد. شهریورماه هر سال نمایشگاهی ملی برگزار می شد که محل خیلی خوبی برای فروش محصولات صنایع دستی بود، امیدواریم مجوز برگزاری آنرا برای شهریورماه سال جاری از وزارت بهداشت دریافت نماییم. البته برگزاری این نمایشگاه را ستاد کرونا باید تایید کند و حتما برای آن شیوه نامه نوشته می شود.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به این پرسش که برای پشتیبانی از صنایع دستی و گردشگری چه پیشنهادهایی به هیات دولت شده است، اظهار نمود: علاوه بر عرضه یکسری از پیشنهادها، مقایسه ای از حمایت های ۱۰ تا ۲۰ کشور به دولت عرضه شد که البته وضعیت درآمد دولت طوری نیست چنین حمایت هایی داشته باشد، علی القاعده باید از بخش گردشگری و صنایع دستی حمایت مستقیم می شد و حمایت های لحاظ شده با آنچه ما خواسته بودیم فاصله بسیاری دارد. به هر حال با کاهش درآمدهای نفتی، محل اصلی تأمین درآمد بخش مالیات است.
سومین بسته حمایتی کرونا در راه است
او افزود: البته بسته سوم حمایتی درحال بررسی با معاون اقتصادی رئیس جمهور است که قول اولیه ای برای امهال مالیات داده اند. درخواست شده است مالیات های سال ۹۸ فعلا به تعویق افتد یا دست کم الان سراغ این مالیات ها نروند که به احتمال قوی موافقت کنند. یا درخواست شد اقساط وام ها تا یک سال به تعویق افتد.
فقط ۵ میلیون تومان خرج نگهداری تخت جمشید می شود
مونسان در بحث میراث فرهنگی درباره ضعف در محافظت و نگهداری آثار، اظهار نمود: حدود ۱۰۰ هزار سایت تاریخی شناخته شده، ۳۲ هزار اثر ثبت ملی شده و ۲۴ اثر جهانی در کشور وجود دارد که به صورت مثال اگر برای ۱۰۰ هزار اثر شناسایی شده در سه شیفت نگهبان بگذاریم باید ۳۰۰ هزار نفر را استخدام نماییم که کار سختی است. یگان حفاظت درحال حاضر حدود ۲ هزار نیرو دارد که البته نیروی انتظامی و قوه قضاییه در کنار آن حمایت می کنند و قوانین محکمی وجود دارد.
وی افزود: کل بودجه میراث فرهنگی ۲۶۰ میلیارد تومان است که به هر اثر ملی ۵ میلیون تومان می رسد، مثلا تخت جمشید را با ۵ میلیون تومان نگهداری می نماییم. توقع مردم در اینباره درست، برای همین سعی کردیم مردم را برای حفاظت از آثار تاریخی به میدان آوریم و عنوان میراثبانان افتخاری را ابلاغ کرده ایم. البته انتقادهایی که می کنند و خبرهایی که از میراث فرهنگی می دهند، ما را فعال تر و هوشیارتر می کند.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، مرمت و تغییر کاربری برخی بناهای تاریخی را اقدام دیگری در محافظت از آثار دانست و اضافه کرد: غیر از نفایس، بناهای تاریخی را به مردم واگذار می نماییم تا با تغییر فضا، کسب و کاری راه اندازی کنند مثل هتل بوتیک ها که بنای تاریخی توسط مردم مرمت و نگهداری می شود. درحال حاضر ۲ هزار پروژه مرمتی توسط مردم در دست انجام است.
او درباره نظارت بر حفاری های غیرمجاز هم اظهار داشت: یگان حفاظت حداکثر تلاش خویش را می کند تا جلوی حفاری ها را بگیرد، ضمن این که قانون حمایت های خوبی دارد، به صورتی که جرایم میراث فرهنگی هم ردیف با جرایم امنیت ملی است و حتی اشخاصی که مبادرت به جرم مثل حفاری کنند، مجرم محسوب می شوند. به تازگی هم از دادستان کل کشور و رئیس قوه قضاییه درخواست شده است توجه بیشتری به میراث فرهنگی داشته باشند. به هر حال اتفاقات بد رخ می دهد اما انصافا حفاظت خوب انجام می شود. نیروی انتظامی هم تمام قد در کنار ما ایستاده و دادگاه ها هم در مواردی مثل حفاری ها حمایت می کنند.
وی با اشاره به استرداد ۲۶۷۱ شی تاریخی به کشور، اضافه کرد: آثار میراث فرهنگی در سامانه ای ثبت و به یونسکو معرفی شده است و اگر این آثار در هر جایی از دنیا شناسایی شوند، بلافاصله ضبط و برگردانده می شوند. در گذشته باید اثبات می کردیم این آثار متعلق به ایران است.
مهمترین اتفاق بعد از تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به تفاوت ساختاری این وزارتخانه پس از تغیر سازمانی، اظهار نمود: این تصمیم را نمایندگان مجلس به لحاظ ارتقاء جایگاه گرفتند که خوب بود، چون باعث می شود در تصمیم های دولتی و نظام بودجه ریزی دارای نظر و جایگاه باشیم. باآنکه بودجه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم اینک ۵۰ درصد کل بودجه آخرین وزارتخانه است. بودجه وزارت ورزش سال جاری ۲۴۰۰ میلیارد تومان بود درحالی که بودجه ما ۱۴۰۰ میلیارد تومان است. اصلا متناسب با جایگاه گردشگری و میراث فرهنگی به آن نپرداخته اند.
مونسان با تاکید بر این که این وزارتخانه در نظام برنامه ریزی بودجه باید در اولویت قرار گیرد، اضافه کرد: ظرفیت های تاریخی، صنایع دستی و گردشگری این کشور بگونه ای است که براحتی می تواند اشتغالزایی کند. این حوزه به تنهایی در دوره دولت دوازدهم ۳۶۵ هزار شغل بوجود آورده است. مشاغلی که با سرمایه گذاری اندک در حد ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان بوجود آمده اند. درحالی که در بخش صنعت برای ایجاد هر شغل سرمایه ای بالغ بر ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان نیاز است.
وی همینطور حجم سرمایه گذاری در این عرصه ها را ۱۳۷ میلیارد تومان اعلام نمود و اظهار داشت: از این تعداد ۵۰۰ پروژه به هتل اختصاص دارد. هفت هزار موافقت اصولی هم صادر شده که اگر به جریان افتد حجم زیادی از اشتغال را بوجود می آورد.
وی اظهار نمود: متاسفانه از گردشگری حمایت نشده است. در کشورهای دیگر گردشگری میانبر توسعه اقتصادی می باشد و سومین اقتصاد دنیا بشمار می رود که تا پیش از کرونا پیشبینی شده بود به نخستین اقتصاد جهان تبدیل گردد. در کشور ما هم اگر گردشگری در صدر حمایت ها قرار گیرد در کوتاه مدت به جایگاه خوبی خواهد رسد. همین حالا با ۱۱ میلیارد دلار درآمد رتبه خوبی در تولید ناخالص ملی کشور دارد. شاید چون درآمد ارزی آن به حساب خزانه کشور واریز نمی گردد چندان مورد توجه قرار نمی گیرد، درآمدهای ارزی گردشگری معمولا مستقیم وارد بخش خدمات می شود. همین حالا هم خلاء نبود توریست در بازار ارز احساس می شود که شاید تا پیش از این به چنین نکته ای توجه نشده بود. شاید کرونا به گردشگری صدمه زده باشد اما سبب شد جایگاه و نقش آن دیده شود.
مونسان اظهار داشت: تبدیل سازمان به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به لحاظ ساختاری تغییری ایجاد نکرده است. در قانون هم اشاره شده که این ساختار نباید تغییر کند، نظارت هم از قبل وجود داشت و ما همیشه به مجلس پاسخگو بودیم و آنها هم به اندازه کافی ابزار برای نظارت داشته اند. شاید بزرگترین اتفاقی که بعد از این تبدیل رخ داده باشد، ثبات مدیریتی است. قبلا عمر مدیریتی این سازمان حدود یک سال بود که صدمه جدی وارد می کرد و سبب می شد ریشه ای به مشکلات پرداخته نشود.