با ادای احترام به شهدای حادثه تروریستی كرمان؛
زنگ جشنواره نواحی به صدا درآمد
آبی طرح: آبی طرح: مرحله ملی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران عصر روز شنبه شانزدهم دی با حضور پرتعداد مخاطبان و ادای احترام شرکت کنندگان به شهدای حادثه تروریستی کرمان در تالار رودکی تهران شروع شد.
به گزارش آبی طرح به نقل از مهر، مرحله «ملی» شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در حالی عصر روز شنبه شانزدهم دی با هنرنمایی هنرمندان پیشکسوت موسیقی نواحی ایران و استقبال قابل توجه مخاطبان در تالار رودکی تهران شروع شد، که هنرمندان شرکت کننده هم در نشست پژوهشی این رویداد و هم در اجراهای صحنه ای پیش از شروع اجراهای خود نسبت به شهدای حادثه تروریستی کرمان ادای احترام کرده و برای مجروحان این حادثه جانسوز آرزوی سلامتی کردند.
اولین برنامه روز نخست مرحله ملی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران که به صورتی نخستین رویداد رسمی موسیقی کشور طی دوره مدیریتی امیرحسین سمیعی در دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز شمرده می شود، نشست پژوهشی «تحلیل شناختی در موسیقی نواحی ایرانی؛ موسیقی قومیتی، فراقومیتی یا شبه کلاسیک» برگزار گردید، نشستی که در آن محمدعلی مرآتی دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی و مدرس دانشگاه در حضور پرتعداد دانشجویان و علاقه مندانی که در نشست اول جشنواره حضور داشتند به ارائه نقطه نظرات خود دراین زمینه پرداخت.
وی در این جلسه پژوهشی که عمده مطالب آن مبتنی بر تحقیقات و سرفصل های دانشگاهی حوزه اتنوموزیکولوژی بود، توضیح داد: موسیقی در گذشته خیلی احساسی معنا می شد اما امروز به گونه دیگری آنرا معنا می نماییم. امروز موسیقی را دارای سه رکن اساسی می دانیم اما مساله اصلی محتوای انسان شناسانه این مقوله است که موجب می شود، یک قوم به پدیده موسیقی برسند. ما در ایران برای ارائه و تعریف موسیقی قومی از واژه های مختلفی استفاده می نماییم. هر چند که بیش از ۴۰ سال است از واژه «موسیقی نواحی» برای تعریف این مفهوم استفاده می شود که بنده ابتدا اصلا با این واژه موافق نبودم اما طی چند سال اخیر پی به حقیقتی بردم که موضوع سخنرانی امروز من است. بنده متوجه شدم اقوام برمبنای پدیده های زیبایی شناسی، خودشان موسیقی مشترکی درست کردند که البته هم جواری در آن نقش زیادی داشته است. آنها در اوج یک پدیده موسیقایی به یک واژه مشخص رسیدند؛ مثل موسیقی بخشی که در یک پهنه فرهنگی شکل گرفته و کاملا فراقومیتی شمرده می شود.
مرآتی در ادامه سخنانش از مفهوم موسیقی کلاسیک در موزیکولوژی معاصر، خاصیت های موسیقی نواحی ایران در منطقه، واژه پیشاکلاسیک و همین طور موسیقی بخشی های شمال خراسان (چند قومیتی) صحبت کرد.
مرآتی در بخش دیگری از سخنانش با ارائه تعریفی از نوابغ موسیقی، اظهار داشت: ملاک ما در جشنواره ها «نوابغ» هستند؛ نوابغی که توسط هنرمندان همان منطقه انتخاب می شوند. این نوابغ هستند که اجازه تغییرات در موسیقی را دارند؛ برای اینکه مرزهای صوتی را بلد هستند و به درستی می شناسند. البته در جای جای ایران می توان مثال هایی را برای عناصر شبکه کلاسیک در نظر گرفت. بخشی ها و عاشیق ها نمونه هایی از این دست هستند که در عرصه فعالیت آنها جغرافیا را در نظر نمی گیرند. بطورمثال در آذربایجان غربی ترک ها و کردها موسیقی مشترک و سازهای مشترکی دارند. به عنوان نمونه ما سازی داریم که در ترکی «نرمه نای»، در کردی «بالابان» و در زبان ارمنی «دودوک» نام دارد.
وی اضافه کرد: بزرگانی هستند که در فرهنگ های مختلف نقش اسطوره پیدا کرده اند؛ اسطوره ها چندان دور نیستند و در موسیقی هم خیلی از این اسطوره ها هنوز زنده هستند. در بلوچستان، خراسان، آذربایجان، خوزستان، هرمزگان اسطوره های زیادی داریم که برمبنای نبوغ خود دست به خلاقیت زدند؛ این نبوغ از بیرون نمی آید و از درون هنرمند نشأت می گیرد. چیزی که به اصالت برمی گردد. اصالت یک عنصر بیشتر ندارد و عنصر اصلی آن همان نبوغ است؛ برای مثال «بتهوون» همیشه آدم خاصی بوده است که 2 دوره مهم موسیقی یعنی کلاسیک و رومانتیک را به او نسبت می دهند؛ باید گفت تنها چیزی که در بتهوون موجب پیشرفت شده، نبوغش بوده است.
محمدعلی مرآتی در بخش دیگری از سخنانش به واژه شناسی موسیقی نواحی ایران پرداخت و درباره ی واژه موسیقی، موسیقی نواحی، محلی یا قومی و واژه هایی با معانی متفاوت در فرهنگ ها صحبت کرد.
اما در بخش اجراهای صحنه ای جشنواره که از ساعت ۱۸ به میزبانی تالار رودکی تهران پیش روی مخاطبان قرار گرفت، ابتدا گروهی از هنرمندان قشقایی به سرپرستی حسینعلی سعادتی راد به احترام شهدای حادثه تروریستی کرمان به اجرای قسمتی از موسیقی سوگ ایل قشقایی پرداختند و سپس در قالب کرنا و نقاره نوازی آثار منتخب خودرا پیش روی مخاطب قرار دادند. این درحالی است که باسم حمادی و حمید هواشمی از هنرمندان موسیقی مناطق عرب زبان کشورمان در قالب یک اجرای گروه نوازی آثاری را برای علاقه مندان اجرا کردند.
محمد علی مرآتی دبیر جشنواره قبل از شروع اجرای رسمی برنامه های روز اول گفت نخستین شب مرحله ملی جشنواره شانزدهم را به محضر عزیزانی که در حمله تروریستی کرمان به شهادت رسیدند، تقدیم می نماییم و البته در ابراز همدردی با خانواده های این عزیزان، قطعه اول را با «لالایی» موسیقی قشقایی و کَرنا نوازی استاد حسینعلی سعادتی راد شروع می نماییم.
اجرای موسیقی کردی هورامی (سیاچمانه) با هنرمندی شفیع خالدی کیمنه ای، اجرای موسیقی کردی مکریانی با هنرمندی رحمان اولام، اجرای موسیقی، تنبورنوازی کردی با هنرمندی عادل کمالی و اجرای موسیقی عاشیقی آذربایجان با هنرمندی ایرج خداوردی هم بخش های بعدی اجراهای روز اول مرحله ملی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران را تشکیل می داد. اجراهایی که هر یک از آنها در برگیرنده معرفی قسمتی از موسیقی نواحی مختلف ایران که برای مخاطبان حاضر در سالن یک تجربه ایرانگردی موسیقایی را برای آنها به ارمغان آورد. فضایی که حتی در محتوای اشعار به کار گرفته هنرمندان شرکت کننده نیز دربرگیرنده حال و هوای مهین پرستانه ای بود که به علت اجرای در قالب زبان ها و الحان مختلف به مذاق تماشاگران خوش آمد.
غیبت کویتی ها، حضور علی قمصری و چند داستان دیگر
درباره حاشیه های روز اول جشنواره موسیقی نواحی اینکه قرار بود خدیجه زرداری از هنرمندان نوازنده نی منطقه گیلان در بخش چهارم اجراهای روز اول به اجرای برنامه بپردازد که بگفته دست اندرکاران ستاد برگزاری جشنواره به علت سرماخوردگی شدید قادر به اجرای برنامه در روز اول نبود. احتمال می رود در ایام آینده یک اجرای ویژه برای این هنرمند نوازنده در نظر گرفته شود. این در شرایطی است که حضور علی قمصری نوازنده و آهنگساز شناخته موسیقی ایرانی برای تماشای یکی از اجراهای از دیگر نکاتی بود که می توان درباره ی حواشی روز اول به آن اشاره نمود.
بر اساس برنامه ارائه شده ای که در جدول جشنواره در دسترس مخاطبان قرار گرفت، بنا بود تا غلام مندلی ابوصخر از کشور کویت در روز اول جشنواره به اجرای برنامه بپردازد که به علت غیبت این هنرمند کویتی اجرای وی در بخش سوم جشنواره کنسل شد. شرایطی که سبب شد نخستین اجرای بخش بین الملل جشنواره از جدول جشنواره حذف شود. گویا تلاش دست اندرکاران ستاد جشنواره هم جهت استفاده از این هنرمند در ایام بعدی هنوز به نتیجه نرسیده اند. شرایطی که بنظر می رسد باید در قالب متعهدانه تری از طرف هنرمندان مورد نظر قرار بگیرد.
از نکات جالب توجهی که در روز اول جشنواره موسیقی نواحی ایران بیشتر به چشم آمد حضور پرتعداد مخاطبان خصوصاً گروه سنی جوان بود که قسمتی از آنها دانشجویان رشته های مختلف موسیقی و بخش دیگر را نیز علاقه مندان حوزه موسیقی اقوام ایران تشکیل می دادند. این در شرایطی است که تعدادی از مخاطبان بعد از پایان اجرای هنرمندان در هر بخش تلاش می کردند تا در سالن انتظار تالار رودکی با تعدادی از نوازندگان و هنرمندان پیشکسوت درباره ی رپرتوار اجرائی خود گفت وگوهایی داشته باشند.
از دیگر نکاتی که می توان در روز اول جشنواره به آن اشاره داشت، فقدان حضور استادان و پژوهشگران صاحب نام موسیقی نواحی ایران در جریان برگزاری بخش ملی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی بود. شرایطی که می توانست با حضور آنها در جریان اصلی این رویداد مهم موسیقایی کشور محلی برای ارائه گفت وگوها و تبادل نظرات مثبت و منفی موثری برای ارتقا سطح کیفی پروسه تولید در حوزه موسیقی نواحی بشمار می رود. موضوعی که طی سالهای اخیر فقط در قالب گفت وگوهای رسانه ای انجام شده و تقریباً می توان اظهار داشت که هیچ یک از پژوهشگران شناخته شده این عرصه، تمایلی برای دیدار و گفت و گوی با یکدیگر ندارند و ترجیح می دهند انتقادات خودرا در رسانه ها منعکس کنند.
مرحله ملی شانزدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی با دبیری محمدعلی مرآتی توسط دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجمن موسیقی ایران، ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی استانها و همکاری بنیاد فرهنگی هنری رودکی تا روز دوشنبه هجدهم دی میزبان هنرمندان و مخاطبان است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب