خراسانیات ارجاعی به روزهای اوج گروه عارف
آبی طرح: آلبوم خراسانیات اثر مشترك و منتشر نشده محمدرضا شجریان و پرویز مشكاتیان پس از سه دهه در حالی منتشر گردید كه بیش از هر چیزی یادآور دوران اوج هنرمندان گروه عارف در دهه 60 است.
آلبوم خراسانیات به آهنگسازی پرویز مشكاتیان و خوانندگی محمد رضا شجریان بعد از انتظاری كه بیش از سه دهه به طول انجامید منتشر گردید.
بهانه ای دلچسب برای در خانه ماندن
با توجه به اینكه سال ها از درگذشت پرویز مشكاتیان می گذرد و محمدرضا شجریان نیز این روزها در بستر بیماری است، این آلبوم را باید به مثابه عیدانه ارزشمندی دانست برای هواداران این دو هنرمند و مردمی كه این روزها بیش از هر چیز نیازمند بهانه ای برای در خانه ماندن و ایمن ماندن از مبتلاشدن به كرونا هستند؛ بهانه ای زیبا، شنیدنی و سرشار از خاطرات نوستالژیك كه ارزش بارها گوش دادن را دارد.
رونمایی در سه دهه بعد
آلبوم خراسانیات اثری برگرفته از موسیقی مقامی خراسان و اشعار باباطاهر عریان و ملك الشعرای بهار است. ضبط استودیویی این آلبوم مربوط به سال ۱۳۶۵ بوده اما تاكنون بنا به دلایلی منتشر نشده بود.
اجرای موسیقی این اثر را گروه عارف بر عهده داشته كه از نوازندگان این گروه می توان به پرویز مشكاتیان، منصور سینكی، جمشید عندلیبی، محمد فیروزی، اردشیر كامكار، بیژن و ارژنگ كامكار اشاره كرد. شاید شنوندگان حرفه ای موسیقی و كسانی كه آرشیو شنیداری قوی دارند در برخورد اول با این اثر آنرا به صورتی اثری بیات شده بدانند امافضای نوستالژیك آلبوم شنوندگان عادی را به دنیای خاطره ها می برد.
ستاره ای در بین دو ماه
البته نمی توان بر آن دسته از شنوندگان موسیقی كه خراسانیات را بواسطه نقد و تحلیل كارشناسانه اثر بیات شده می دانند خرده گرفت. چونكه این این آلبوم در سال ۶۵ ضبط شده و هركدام از هنرمندان این آلبوم پس از ضبط این آلبوم آثاری از خود به یادگار گذاشته اند كه امروزه بعنوان نقاط عطف موسیقی ایرانی از آنها یاد می شود.
گویی خراسانیات مانند ستاره ایست كه در بین دو ماه قرار گرفته و با توجه به این كه این هنرمندان پس از خراسانیات آثار بدیع و برخوردار از ساختار موسیقیایی قدرتمند خیلی از خود خلق كرده اند امروزه پرداختن به ارزش های موسیقیایی خراسانیات شاید تا حدی بیهوده باشد. مثل زمانی كه بدانیم شجریان و مشكاتیان بعد از خراسانیات آثار بدیع و قدرتمندی چون آلبوم شب، سكوت، كویر و مستان اشاره كرد.
شب طلایی كلهر و سكوت شنیدنی شجریان در كویر
شب سكوت، كویر، نام آلبوم موسیقی سنتی ایرانی است با آهنگ سازی كیهان كلهر و با صدای محمدرضا شجریان كه در سال ۱۳۷۷ منتشر گردید. بیشتر ترانه های این آلبوم برمبنای موسیقی مقامی شمال خراسان و با آواز دشتی بود.
كیهان كلهر در آن سال ها و در گفت وگویی در مورد همكاری با محمدرضا شجریان در این آلبوم اظهار داشته بود: «من از قبل ایشان را می شناختم. هیچ وقت فرصت همكاری پیش نیامده بود ولی همدیگر را می شناختیم. هر وقت هم كه ایشان به كانادا تشریف می آوردند، همدیگر را می دیدیم. ایشان از كارهای من خبر داشتند. در ملاقاتی كه بعد از مدت ها در تهران با ایشان داشتم، استاد از كارهای من جویا شدند كه من خبر از ضبط این مجموعه دادم. بعد از آنكه جزئیات كار را برایشان تعریف كردم، خیلی ابراز علاقه كردند كه بخش هایی از كار را بشنوند. روزی با هم قرار گذاشتیم تا كار را تا همان مرحله ی پیش از میكس، كه ضبط كلی بود، برایشان پخش كنم. آقای شجریان خیلی خوشش آمد، درك او از كار و هوش بسیار بالایش به كار كمك كرد. با اینكه كار نصفه ونیمه ضبط شده بود و بسیاری از بخش های كار را فقط برای ایشان تعریف كردم، ایشان ذهنیت مرا كاملاً فهمید و كاملاً مانند موسیقی دان حرفه ای با كار برخورد كرد.
با نگاهی به آرشیو آثار تولید شده این هنرمندان براحتی می توان دریافت كه این اثر حتی پیش از آلبوم دستان ضبط شده است. و آلبوم دستان با صدای محمدرضا شجریان، آهنگ سازی پرویز مشكاتیان و اجرای گروه عارف در دستگاه چهارگاه با اشعاری از سعدی و حافظ است كه در سال ۱۳۶۷ انتشار یافته است.
ارزش های خراسانیات را باید در جای دیگری جست
آلبوم خراسانیات جدای از اشتیاق فراوانی كه در ذهن علاقمندان به موسیقی مشكاتیان و صدای شجریان ایجاد كرد در حقیقت مانند آیینه ای است كه مخاطب را به دوران اوج دو اسطوره موسیقی ایران یعنی پرویز مشكاتیان كه در زمان ضبط این اثر در دوران پختگی هنری و قدرت نوازندگی و در دهه سوم زندگی خود بوده و محمدرضا شجریان كه در زمان ضبط اثر در سن حدودا ۵۰ سال و در بالاترین حد قدرت آوازی ارجاع می دهد.
آلبوم خراسانیات را باید بهترین محصول از بهترین آنسامبل دوران گروه عارف دانست. آلبومی كه در عصر دیجیتال طعم صدای موسیقی ضبط شده آنالوگ را یادآوار می شود.
این آلبوم را باید در حقیقت تلاقی و فصل مشترك ترنم ذهن زیبایی شناسانه یك آهنگساز نیشابوری و ترجمان آوازی ذهن زیبایی پرداز یك خواننده اهل خراسان دانست كه پس از ضبط این آلبوم هر یك سیر صعودی خودرا در دوران زندگی هنری خود با قدرت هرچه تمام تر ادامه دادند.
امروزه اگر خبر انتشار یك آلبوم منتشر نشده از گروه اسطوره ای پینك فلوید را بشنویم و یا با اثری منتشر نشده از جیمی هندریكس یا شارل آزناوار روبرو بشویم بجای نقد و تحلیل كارشناسانه كه صد البته راه به جایی نخواهد برد تنها كاری كه می توان و باید بكنیم اینست كه بشنویم و از قرار گرفتن در حال و هوایی نوستالژیك نهایت لذت را ببریم
آلبوم خراسانیات در حقیقت ارجاعی تمام عیار به دورانی است كه دیگر در تاریخ موسیقی ایران تكرار نخواهد شد و این ارزش بی همتای این اثر است.
منبع: آبی طرح
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب