دفاع دبیر دوزادهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر از رویكرد بین رشته ای
به گزارش آبی طرح دبیر هنری دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر اظهار داشت: در دنیای معاصر هنرهای تجسمی ورود به فضای بین رشته ای، به معنای نادیده گرفتن مدیوم های متعارف یا محبوس این رشته ها در مرزهایشان نیست بلكه این نگاه در جایگاه درست خود، می تواند به فضای هر رشته گشایش دهد. پس رویكرد بین رشته ای نه یك تهدید بلكه فرصتی برای هر رشته است.
به گزارش آبی طرح به نقل از ستاد اطلاع رسانی دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، چند روزی از اعلام فراخوان دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر گذشته است. جمال عرب زاده، دبیر هنری این رویداد درباره این فراخوان و رویكرد آن اظهار داشت: فراخوانی كه امسال ارائه شد و در آن بر «گفت وگوی هنرها: آفرینش تجسمی نوین با نگاهی بین رشته ای» تاكید شده، با منظور خاصی ارائه شده است. با مطالعه چالش های جشنواره قبلی بهتر دیدیم نگاه تازه ای به این مساله داشته باشیم؛ ایده گفتگوی هنرهای مختلف از همین جا شكل می گیرد.
از نظر وی آن چیزی كه ممكنست رویكرد این جشنواره را متمایز كند نگاهی متفاوت به روند آن است. وی در این زمینه بیان كرد: بااینكه ۴۰ تا ۵۰ سال است كه رویكرد بین رشته ای جای خودرا در هنر باز كرده است، با این وجود ورود دیرهنگام آن به هنرهای تجسمی ایران بیشتر بوسیله فرمی رخ داد تا بروز نیازهای درون رشته ای برای گشایش فضای عمل هنرمندان. حقیقت دارد كه این رویكرد نگاه سنتی به رشته ها را به نقد می كشد، اما از جانب دیگر در فرم صحیح و با حفظ ماهیت اصلی اش امكانات تازه ای برای این رشته ها مهیا می سازد.
عرب زاده افزود: در دوره ای زندگی می نماییم كه مرزهای تجسمی معین نمی باشد و اساس رشته ها و تقسیم بندی آنها برمبنای مدیوم زیر سوال است. از طرفی هم اكنون سیستم آموزشی هنر و خیلی از ساختارهای هنری در كشور ما بر پایه رشته ها بنا نهاده شده است و وقتی حركتی به سمت بین رشته ای می شود، آغاز به واكنش نشان دادن می كند و گویی نمی تواند این فضا را هضم كند. این دیدگاه شایع در هنرهای تجسمی و به خصوص رشته های متعارف شكل گرفته كه ورود به فضای بین رشته ای موجب خلق رشته های جدید و بسترهای گسترده تری در حوزه های هنری می شود. واكنش تقابلی بعضی از فعالان این حوزه ها هم تا حدی به سبب همین دیدگاه است. ما تلاش داشتیم كه این نگاه را تغییر داده و به سمت دیالوگی میان رشته های مختلف حركت نماییم.
دبیر هنری دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر اضافه كرد: فرصتی كه بوسیله ایجاد فضاهای بین رشته ای ایجاد می شود در جهت كم شمردن مرز رشته ها و برتری رویكرد بین رشته ای عنوان نمی گردد، بلكه فرصتی است در جهت افزایش فضای خلاقانه برای همه رشته ها. اینگونه نیست كه برای معاصر شدن همه هنرمندان باید به سمت یك رشته یا یك فرم بیانی هنری بعنوان مثال "بین رشته ای" حركت كنند، بلكه در حقیقت بنیان رویكرد ما در این جشنواره آن است كه همه در بطن رشته های خود به امكاناتی تازه برای فعالیت خود نیز بیندیشند؛ امكاناتی كه می توانند از دیگر فضاهای آفرینش هنری به عاریه گرفته شود.
وی اظهار نمود: موضوعی كه شاید پیچیده و متناقض نما باشد، پیوند این رویكرد و ساختار جشنواره است. فكر می كنم كه باید تفكیكی قائل شویم وقتی از ساختار صحبت می نماییم و وقتی از كیفیت هنرهای معاصر كه در این مورد بین رشته ای بودن است، سخن می گوییم. ساختار یك جشنواره می تواند رشته ای باشد؛ كما اینكه در دوره هایی ساختار جشنواره فرا ـ رشته ای بود. در این دوره ساختار جشنواره كماكان رشته ای است. علت این انتخاب هم این نگاه بوده كه یك جشنواره ملی باید وسیع ترین حالت از مشاركت را دربربگیرد و بتواند جذب حداكثری داشته باشد. چیزی كه موجب رجوع به ساختار رشته ها شده است همین مورد بوده كه حس می شد مشاركت قسمتی از جامعه تجسمی در فجر دیده نمی شد.
عرب زاده بیان كرد: ساختار رشته ای در جشنواره الزاما منافاتی با این ندارد كه نگاهی بین رشته ای ستاندن شود. در تمام دنیا وقتی حرف از هنر معاصر به میان می آید، حتی در سنتی تر شكل های آفرینش هنری هم می تواند شاهد آیتم های بین رشته ای بود. برای مثال در نگارگری ایرانی كه یكی از سنتی ترین رشته های ماست نیز می توان از امكانات بین رشته ای بهره برد و پا به فضای معاصر گذاشت.
وی افزود: در یك كلام حركت در فضای بین رشته ای به معنای مرگ فرم های آفرینش در رشته های متعارف نیست. بااینكه این تمایل عناوین و دسته بندی را محو می كند. در هنر معاصر امروز نقاشی حیات خودرا دارد، مجسمه هم همین طور و همچنین هنرهای جدید. اگر چه مسئله اصلی از اسامی و دسته بندی های پیشین به سوالات و چالش های هنری منتقل شده است.
دبیر هنری دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر در ادامه اشاره كرد: شاید پیامی كه تا پیش از این به رشته ها داده می شد این بود كه برای معاصر شدن باید با زیر پا گذاشتن همه فرم های آفرینش به سراغ فرم جدیدی رفت كه عنوان كلی بین رشته ای را یدك می كشد؛ ذهنیتی كه اساسا اشتباه است. در این صورت بعد از مدتی این رویكرد خود به یك رشته متعارف بدل می شود. رشته های متعارف كه امكانات تازه ای این روزها برای بسط مرزهایشان وجود دارد، نباید لزوما در مقابل فضای بین رشته ای قرار بگیرند. پس ما جایی از ساختار حرف می زنیم و جایی دیگر تعریف فضای هنری و ماهیت هنر و فعالیت آنها را به میان می كشیم. پس ایده برگشتن به سمت رشته ای شدن جشنواره، ذاتا به معنای انكار رویكرد بین رشته ای نبوده است بلكه در عمل و سطح اجرایی، با هدف جلب مشاركت بیشتر صورت گرفته است.
وی درباره اینكه اگر هنرمندی در یك رشته اثری بین رشته ای ارائه كند، در كدام بخش دیده خواهد شد، بیان كرد: ما در گذشته این چالش را داشتیم كه اگر نگارگر یا مجسمه سازی آمد و حیطه های مرزی هنر خودرا به چالش كشید آیا باید در بخش هنرهای نو آنرا بگذاریم و در فرم جدیدی دسته بندی اش نماییم، به نظر این كار صحیح نبود. ما از دبیرها خواسته ایم كه در انتخاب آثار امكانات ارائه در رشته خودرا بازتر ببینند و اگر مجسمه ای با استفاده از مدیوم های دیگر خلاقیتی به كار برد بگذارند آن اثر در همان رشته باقی بماند. در واقع ما باید كاری نماییم كه از رشته ها از درون تغییر كرده، به هم نزدیك شده و در فضای بین رشته ای قرار بگیرند نه اینكه لزوما این آثار را فرم یك رشته نا متعارف ببینیم.
دبیر هنری جشنواره تجسمی فجر همین طور درباره انتخاب دبیران رشته های مختلف نیز بیان كرد: در انتخاب دبیرها چند سوژه مدنظر قرار گرفت. اینكه افرادی باشند كه با فضای معاصر هنر آشنا باشند و در دید هنری و رشته خود دارای انعطاف باشند و از جانب دیگر با نهادهای هنری مثل انجمن ها و دیگر نهادهای هنری همكاری كرده و مورد قبول جامعه هنری باشند. در نهایت رویكرد جوانگرایی نیز در انتخاب دبیران دیده می شود.
او در آخر بیان كرد: جشنواره هنرهای تجسمی فجر در این سال ها تحول پیدا كرده است و رویكردهایی را در هر دوره داشته است و با هر مدیریتی پیامی را به جامعه هنری می رسانده است. بنظر می رسد كه در سال های اخیر سعی شده است جشنواره به سمت تطبیق خود با فضای واقعی هنرهای تجسمی معاصر كشورمان برود و بازنمایی آن چیزی باشد كه در طول هر سال در حیطه تجسمی كشور رخ می دهد و نه یك مسیر متفاوت. این ادعای بزرگی است كه بگوییم تمام آنچه در فضای تجسمی كشور رخ می دهد در جشنواره فجر حضور دارد ولی تلاش این است كه با آنچه در فشای هنری رخ می دهد هماهنگی داشته باشیم و بتوانیم آنرا بازنمایی نماییم.
منبع: آبی طرح
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب