مدیركل دفتر هنرهای تجسمی با حضور در آبی طرح در هفته دولت تشریح كرد
نگاه فعلی به هنرمندان و ضوابط هنر در کشور چگونه است؟
آبی طرح: مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن حضور در ایسنا و تشریح نگاه خود به مطالبی چون فعالیت نگارخانه ها، دغدغه های ستادی حوزه هنر تجسمی، خلاء های قانونی و مواردی چون امکان همکاری این دفتر با بخش خصوصی، شرحی از تاکیدات دولت بر تعامل ویژه با هنرمندان این عرصه را ارائه نمود.
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بمناسبت هفته دولت در محل خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) حاضر شد و به پرسش های خبرنگاران در رابطه با حضور ایران در بینال ونیز سال آینده، مدیریت مجسمه های شهری، خرید آثار هنری، نحوه برگزاری جشنواره تجسمی فجر ۱۴۰۲ و همینطور برنامه های آتی این دفتر و عملکرد نگارخانه ها پاسخ داد.
محمد خراسانی زاده بخشی از این نشست، در پاسخ به پرسش ایسنا در رابطه با مهم ترین هدف پیش روی او در حوزه هنرهای تجسمی، به فراوانی تعداد هنرمندان تجسمی اشاره نمود و با تکیه بر این که حوزه هنر تجسمی مظلوم واقع شده است، اظهار داشت: دفتر هنرهای تجسمی بالاترین جایگاه حاکمیتی در حوزه هنرهای تجسمی را داراست. هنر تجسمی به نسبت ظرفیت و جایگاهی که باید از آن برخوردار باشد، مظلوم واقع شده؛ این حوزه بی گمان در بین تمامی عرصه های هنری، از بیشترین تعداد هنرمندان برخوردارست.
هنر تجسمی مبتنی بر سلبریتی بازی نیست
او اعتقاد دارد که عرصه هنر تجسمی مانند برخی دیگر از حوزه های هنر، مبتنی بر چهره و سلبریتی ها نیست و این امر گاه سبب شده حرف هنرمندانش به گوش مسؤلان یا مردم نرسد.
مردم هنر تجسمی را نمی شناسند!
خراسانی با اعلان اینکه جامعه شناخت دقیقی از حوزه هنر تجسمی ندارد، اظهار داشت: در بین مردم سوالاتی در رابطه با حوزه تجسمی مطرح است. بعضی از قشر غیرهنری حتی نمی دانند که هنر تجسمی شامل چه عرصه هایی می شود.
او اظهار داشت که در مدت ابتدایی دو یا سه ماهه حضورش در دفترکل هنرهای تجسمی برایش جالب بوده که از جانب قشر غیرهنری از او در رابطه با عناوین زیرمجموعه هنر تجسمی سوال می شده و در بین بخشی از جامعه تعریفی از کارکرد این حوزه هنری وجود نداشته است.
خراسانی زاده ضمن اشاره به این که اعتقاد دارد، هنر تجسمی نیاز دارد به شأن خود بازگردد اظهار داشت: یکی از مهم ترین مسئولیت های خویش را این می دانم که در جهت اعتلای جایگاه حوزه هنر تجسمی، مبتنی بر ظرفیتی که باید در سطح حاکمیت داشته باشد تلاش کنم تا شان لازم را به هنر تجسمی بازگردد.
رویدادهای مختلف هنری دست و پای وظایف ستادی را بستند
مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی بر این مورد که هنر تجسمی در کشورهای دیگری نیز آن طور که باید شناخته نمی شود و این مورد محدود به ایران نیست تصریح کرد و اظهار داشت: مساله اینست که دستگاه حاکمیتی یا دولتی کار خویش را به درستی انجام داده است یا خیر؟ بنظر می رسد بخشی از وظایف ستادی ما در حوزه هنر تجسمی روی زمین مانده است که شاید بتوان از رویدادهای مختلف هنری بعنوان مهم ترین دلیل آن یاد کرد که بطور قطع بنده هم درگیر آنها خواهم شد.
لزوم شکل گیری شأن حاکمیتی هنر در ستاد هنر های تجسمی
او مهم ترین اقدام لازم در این عرصه را در یک جمله خلاصه کرد و اظهار داشت: مهم ترین کاری که باید انجام دهیم شکل گیری شأن حاکمیتی درست در ستاد هنرهای تجسمی است.
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی ضمن اشاره به نیازمندی به قوانین پایه در خیلی از حوزه های هنر تجسمی، اظهار داشت: متاسفانه گاه می بینیم که این قوانین در ایران وجود خارجی ندارد، در واقع گویی جایگاهی این دست از مسائل را مطالبه و پیگیری نکرده که مجلس یا هیات دولت آئین نامه و دستورالعمل های خویش را دراین زمینه پیش ببرد.
یک چالش جدی درمورد حراج های هنری
خراسانی زاده ضمن اشاره به خلاء برخی دستورالعمل های داخلی نیز اظهار داشت: تنها چند مورد دستورالعمل های داخلی وجود دارد و دراین زمینه نیازهایی دیده می شود. به طور نمونه اینروزها بحث حراج آثار هنری، بخصوص «حراج تهران» به دفعات مطرح گردیده است. جالب است بدانید که دستورالعمل مشخصی در حوزه برگزاری حراج هنرهای تجسمی وجود ندارد و این چالشی جدی است.
نبود دستورالعمل شفاف باعث سردرگمی است
او برخورد و نگاههای سلیقه ای را نتیجه نبود دستورالعمل های شفاف عنوان نمود و با تکیه بر این که مخاطبان هنر هنگام مواجهه با نگاههای سلیقه ای سردرگم خواهند شد اظهار داشت: زمانیکه برخورد سلیقه ای وجود داشته باشد، مخاطب هنر متوجه نمی شود که باید با چه رفتار و نگاهی به موضوعات ورود کند؛ مخاطب حتی نخواهد فهمید که کجا می تواند شکایت یا گله کند و این خود سردرگمی خواهد بود. بر همین اساس فراهم کردن زیرساخت های مقرر، تدوین دستورالعمل و آئین نامه ها را در دستور کار خود می دانیم.
مرز شأن حاکمیتی در هنر تجسمی کجاست؟
مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی در پاسخ به پرسش ایسنا که به دنبال صحبت هایش در رابطه با شکل گیری شأن حاکمیتی هنر پرسیده شد و در رابطه با مرز پیش روی شأن حاکمیتی در حوزه هنرهای تجسمی بود، اظهار داشت: شأن مداخله برای دولت در حکمرانی جدید قابل تصور نیست. اگر دولت به صورت مستقیم در امور دخالت کند توان و فرصتی نخواهد داشت، ازاین رو اصل ماجرای پیش روی شأن حاکمیتی در حوزه تسهیل گری، تنظیم گری و عرضه خدمات خواهد بود. طبیعتا البته بخش عمده ای از مبحث تسهیل گری و تنظیم گری با مشورت هنرمندان و تشکل های هنری شکل خواهد گرفت.
بازنگری دستورالعمل نگارخانه ها/ باید منتظر برون داد و برایند بود
او با ذکر مثالی که در رابطه با دریافت نظر نگارخانه داران و انجمن های آنان در رابطه با بازبینی دستورالعمل نگارخانه ها بود، اظهار داشت: دستورالعمل نگارخانه ها درحال بازبینی است. به منظور مشورت با هنرمندان و تشکل های هنری، نگارخانه داران و انجمن های آنان همچون قسمتهایی هستند که به صورت مستقیم در این بازبینی حضور دارند؛ نظرات آنان دریافت و به صورت جمعی و انفرادی با آنان مشورت خواهد شد، البته این که برون داد و برآیند این گفتگو در مصداق چگونه باشد بحث دیگریست.
آثار نمایشگاهی قاعدتا باید قبل از نمایش با دفتر تجسمی هماهنگ شود
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی در ادامه صحبت های خود در رابطه با نگارخانه ها به دستورالعملی در رابطه با هماهنگی نمایشگاه ها با دفتر هنرهای تجسمی که سال ۱۴۰۰ ابلاغ گردیده است نیز اشاره نمود و اظهار داشت: بر اساس دستورالعملی که سال ۱۴۰۰ توسط وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ گردید، نگارخانه ای که قصد برگزاری نمایشگاه دارد باید قبل از برگزاری موارد لازم را به دفتر هنرهای تجسمی اعلام کند اما این که نگارخانه ها این مورد را رعایت می کنند یا خیر بحث دیگری است.
او افزود: بر اساس این دستورالعمل، نگارخانه داران باید مدتی پیش از برقرای نمایشگاه تمام آثار هنری را در چارچوب یک لوح فشرده به دفتر هنر های تجسمی تحویل دهند تا ملاحظات احتمالی ذکر شود، البته حقیقت اینست که بخشی از نگارخانه ها این دستورالعمل را رعایت نمی کنند.
او معتقد بود که رعایت نکردن دستورالعمل تبعاتی بوجود آورده و چالش هایی را پیش آورده است.
دستورالعمل ها صرفاً نظارتی نیستند
خراسانی زاده با تکیه بر اینکه هدف از تدوین دستورالعمل ها صرفاً نظارت نیست معتقد است دستورالعمل ها شفاف سازی می کنند.
او اظهار داشت: دستورالعمل ها به غیر از این که مساله نظارتی داشته باشند، راه گشا و معرف شفاف فرایندها هستند. مخاطب از راه دستورالعمل ها می تواند بدون رجوع حضوری یا سردرگمی متوجه صلاحیت یا عدم صلاحیت علمی و تخصصی خود برای انجام یک فعالیت شود؛ از طرفی مخاطب خواهد دانست که اگر موضوعی را پیگیری کرد و به نتیجه نرسید چگونه می تواند شکایت کند.
در سومین دور رسیدگی به سند ملی هنرهای تجسمی بنا بر «نتیجه» است
خراسانی زاده در قسمت دیگری از صحبت های خود به مبحث سند ملی هنرهای تجسمی نیز اشاره نمود و اظهار داشت: اتمام کار سند ملی هنرهای تجسمی در دستور کار است. کار این سند از چند سال قبل شروع شده و حتی پیش نویس آن نیز آماده شده است. من سومین مدیرکلی هستم که درگیر این پیش نویس شدم. جمع بندی آن البته نهایی نشده و با توجه به این که یک تکلیف مشخصی است که از جانب شورایعالی انقلاب فرهنگی برای وزارت فرهنگ و ارشاد تعیین شده است، بنا داریم که این تکلیف قانونی را به نتیجه برسانیم.
عمل و اجرای اسناد و قوانین معطل مانده در حوزه تجسمی درگیر چالش
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی تاکید داشت که عمل و اجرای اسناد و قوانین معطل مانده در حوزه تجسمی جای کار بسیاری دارد و در همین راستا به متن حکم انتصاب خود توسط وزیر اشاره نمود و اظهار داشت: در جهت پرداختن به مقررات و قوانین، جالب است بدانید یکی از بندهایی که در حکم انتصاب بنده توسط وزیر محترم به صورت خاص ذکر شده، بند سوم درمورد عمل و اجرای اسناد و قوانین معطل مانده در حوزه تجسمی است. همین واژگان نشان داده است که در این بخش گرفتار چالش بودیم. خاطرم هست زمانی که وزیر حضور من در اینجا را مطرح نمودند یکی از نکاتشان این بود که اینجا بسیار جای کار و احتیاج به سرعت عمل بیشتری دارد.
مهم ترین مساله گام اول چه خواهد بود؟
به عقیده مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی در گام اول، مهم ترین مساله پیگیری زیرساخت های قانونی مورد نیاز و پرداختن به مقررات و قوانین است که وزیر نیز بر آن تاکید کرده بود.
دومین قدم تعامل سازنده با هنرمندان و تشکل های تخصصی است
او ضمن اشاره به دومین قدمی که باید در حوزه هنرهای تجسمی برداشت نیز اظهار داشت: گام دوم در حوزه تعامل بهتر و سازنده تر با هنرمندان و تشکل های تخصصی است. همانطور که اشاره شد بیشترین تعداد هنرمندان در زمینه تجسمی فعالیت می نمایند. همین تعدد اعضا کار دفتر هنرهای تجسمی را سخت می کند؛ این که چطور با همه هنرمندان مرتبط شویم، حرف همه آنان را بشنویم و پای درد و دلشان بنشینیم؛ چه اساتید پیشکسوت که حرمتشان واجب است و چه اساتید جوان تری که در آموزشگاه ها و دانشگاه ها تدریس می کنند و چه هنرمندانی که در حوزه های مختلف کار و خلق اثر می کنند.
خراسانی زاده افزود: به همین دلیل به بهانه های مختلف از اساتید پیشکسوت که حرمتشان واجب است دعوت می نماییم یا به آنان سر می زنیم چون که احیای تعامل با هنرمندان و تشکل های تخصصی مانند انجمن ها یکی از اولویت های کاریمان شمرده می شود. احیای این تعامل شروع شده و در این زمان نیز به صورت خاص به آن پرداخته ایم.
جلسات تخصصی با انجمن ها ادامه خواهد داشت
خراسانی زاده ضمن اشاره به جلساتی که قبل از دوران مدیریتی او میان انجمن ها و دفتر هنرهای تجسمی برگزار شده بود و پیگیری آنها نیز اظهار نمود: طبیعتا حالا من در جایگاه حقوقی قرار گرفته ام و معتقد هستم اگر قرار باشد هر کسی که سر کار می آید تمام کار گذشتگان را کنار گذارد و از صفر شروع کند نه فرصتی خواهد داشت و نه روند درستی را پیش خواهد گرفت، به همین دلیل مسیر کاری من در هر جا که تا کنون بوده ام، این بوده که اگر سنت خوبی قبل از من برقرار شده آنرا حفظ و اگر ایراد یا نقصی وجود داشته آنرا برطرف می کنم. به همین دلیل هم اندیشی با انجمن ها، حتما ادامه دار و پا برجا خواهد بود.
ماجرای خرید آثار هنری چه بود و چه شد؟
وی در پاسخ به پرسشی در رابطه با مبحث خرید آثار هنر تجسمی از جانب دستگاه ها و این که ماجرای آنچه شد نیز اظهار داشت: دوره ای در دهه ۸۰ مصوبه ای وجود داشت که البته همچون قوانین موقتی بود؛ مانند قوانینی که تصویب شدند اما بازه زمانی خاصی داشتند؛ در آن مصوبه بعضی اقدامات در رابطه با خرید آثار پیشبینی شده بود، اتفاق بسیار خوبی هم بود و اگر در قالب قانون تداوم داشت نتیجه خوبی به بار می آورد؛ این هم یکی از مسائلی است که عرض کردم ضعف زیرساخت قانونی داریم.
خراسانی زاده افزود: متاسفانه این مصوبه رها گردید و فعلا تحت عنوان خرید آثار قانونی نداریم که قید شده باشد و دستگاه ها را بشکلی برای خرید آثار موظف کند.
او اضافه کرد: نکته ای که پیش تر وزیر محترم هم به آن اشاره کرده بودند گفته بودند صرفاً در ارتباط با خرید آثار نیست؛ در بودجه سال ۱۴۰۱ بندی تحت عنوان بند ز تبصره ۹ در قانون بودجه سال قرار گرفت، بر طبق این بند دو درصد بخشی از بودجه دستگاههای دولتی می توانست در حوزه فعالیتهای فرهنگی هزینه شود که چند دستگاه همچون وزارت فرهنگ و ارشاد، سازمان میراث فرهنگی و سازمان تبلیغات متولی و.. آن بودند.
مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی در ادامه به مکلف شدن دستگاه ها در مورد هزینه بخشی از بودجه خود در حوزه فعالیتهای فرهنگی و هنری اشاره نمود و اظهار داشت: اما سال جاری اتفاق خوبی رقم خورد که دستگاه ها دیگر در این رابطه مخیر نیستند بلکه مکلف شدند و تکلیف قانونی دارند که بخشی از بودجه خویش را که در قانون تعیین شده به فعالیتهای فرهنگی و هنری اختصاص دهند. در همین راستا در قانون ساز و کاری برای آن پیشبینی شد و بدین سان باید شورایی برای رسیدگی به مبحث شکل گیرد تا اینطور نباشد که دستگاهی کار فرهنگی خویش را انجام دهد و بعد اعلام کند که بخشی از بودجه خویش را در این جهت هزینه کرده است. این شورا نمایندگانی از مجموع نهادها خواهد داشت، البته تحقق این امر به دستورالعمل و شیوه نامه ای نیاز دارد که مراحل تصویب خویش را در هیات وزیران پیش می برد. تصور می کنم مرحله اول تشکیل شورا نیز انجام شده و درحال تدوین جزئیات و ساز و کار زیرمجموعه است. قانونا فعلاً این بخش تنها چیزی که داریم و طبیعتا در حوزه هنرهای تجسمی می تواند کمک حال ما باشد، اما تصور می کنم چندان کافی نخواهد بود.
دعوت از سرمایه گذاران و بخش خصوصی
خراسانی زاده با تکیه بر علاقه خیلی از صنایع برای خرید آثار تجسمی اظهار داشت: برخی سرمایه گذاران، صنایع یا شرکتهای خصوصی مایلند وارد عرصه هنر تجسمی شوند اما مسیر آنرا نمی دانند؛ برخی شرکتهای خصوصی مایلند که آثار تجسمی را در فضای مورد استفاده خود قرار دهند اما ساز و کارش را نمی دانند و در گیر فرایندی چالشی می شوند و گاه برای خرید با واسطه رو به رو می شوند.
او با اعلام آمادگی برای همکاری با این دست از شرکتهای خصوصی و صنایع گفت: مرکز هنرهای تجسمی این آمادگی را دارد تا به علاقه مندان که قصد دارند برای خرید آثار تجسمی هزینه کنند، کمک نماید. از اقداماتی مانند افزایش سرمایه اجتماعی آنان یا جنبه تبلیغاتیشان نیز دریغ نخواهد شد؛ حتی در حوزه موضوع هایی چون معافیت های مالیاتی هم البته اگر قانون اجازه داده باشد همکاری خواهیم کرد.
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی اظهار نمود: زمینه این همکاری در چارچوب جشنواره ها نیز فراهم است. امکان دارد مجموعه ای اعلام آمادگی کند که آثار برتر هر ۱۰ بخش فجر را خریداری کند. دفتر هنر های تجسمی آمادگی دارد که آنان را بعنوان یکی از حامیان اصلی جشنواره معرفی و در پوسترهای رسمی نیز این مورد را ذکر کند؛ راهکارهایی از این دست را پیش گرفتیم و به دنبال این دست از حمایت ها هستیم، با اینکه که مسیر قانونی که در بودجه ۱۴۰۲ پیشبینی شده را نیز پیگیری می نماییم.
تعامل دفتر هنرهای تجسمی با شهرداری برای نصب مجسمه و دیوارنگاره
وی در پاسخ به سوالی در رابطه با تعامل دفتر هنرهای تجسمی و سازمان زیباسازی شهرداری تهران در جهت خرید آثار تجسمی هنرمندان مانند مجسمه یا دیوارنگاره های شهری نیز اظهار داشت: شهرداری غالبا بودجه ای را برای سفارش آثار و نه خرید آثار در دسترس دارد. شهرداری به صورت معمول و بر مبنای ساز و کاری که دارد کار سفارش می دهد. این سفارش عمدتا در چارچوب یک سمپوزیوم یا فراخوان و مطابق با ساز و کارهای قانونی شان است. این فراخوان ها به صورت مداوم در اقصی نقاط شهرداری ها به انجام می رسد که برخی از هنرمندان مجسمه ساز در ْن شرکت می کنند.
او افزود: در رابطه با نصب دیوارنگاره ها نیز عمدتا به شکل فراخوان اقداماتی صورت گرفته است. اما با همت شهرداری تهران در یک یا دو سال قبل کاری تازه انجام شد بعضی از آثار بزرگان هنر روی دیواره های شهر رفت؛ در واقع اصل اثر از جانب شهرداری خریداری نشد اما اثر با اجازه هنرمند روی دیوار رفت. این طرح بسیار پرارزش است و باعث ارتقاء ذائقه عمومی مردم خواهد شد که جای تجلیل از مجموعه زیباسازی دارد.
مجسمه حکیم نظامی کجای راه متوقف شد؟
خراسانی زاده در رابطه با ادامه نصب تندیس بزرگان در شهر تهران و مجسمه حکیم نظامی که پیشتر قرار شده بود در یکی از میادین تهران نصب شود اظهار داشت: البته سازمان زیباسازی باید به این مورد ورود کند چون که پیگیر آن بود. اما به واسطه عزمی که در ارتباط با معرفی حکیم نظامی در این دولت به وجود آمد، ادعاهای نادرست بعضی از کشورهای همسایه در رابطه با ایشان و این که یک روز در تقویم به نام ایشان شناخته می شد، مجموعه رویدادهای بزرگداشت حکیم نظامی در وزارت فرهنگ برگزار شد و نادر قشقایی مجسمه ای از حکیم نظامی را کار کردند که انتهای سال ۱۴۰۰ در اختتامیه این بزرگداشت در ابعاد کوچک تر رونمایی گردید. سال قبل نیز اصل مجسمه معرفی و بنا شد که در میدان ونک نصب شود اما ما معمولاً در وزارت فرهنگ در جزئیات کار سازمان زیباسازی ورود نمی نماییم.
او افزود: البته در شورای مجسمه و یادمان ساز و کاری برای نگاه کلان به سازه های شهری همچون مبلمان شهری، مجسمه و یادمان وجود دارد و قانون تصویب مصادیقشان در این شورا موجود است. شورای مجسمه و یادمان، شورایی فراسازمانی است و قانون همه دستگاه ها و شهرداری ها را مکلف کرده که در شورا حضور داشته باشند. دبیری این جلسه بر عهده مدیرکل هنرهای تجسمی است اما ارتباطی با سفارش دادن یا مشارکت ما در تولید ندارد.
چه کسی جلوی مجسمه های بدساخت مفاخر را می گیرد؟
خراسانی زاده در بخشی از این نشست در پاسخ به پرسشی در رابطه با لزوم نظارت بر مجسمه های شهری با هدف پیشگیری از ساخت و نصب مجسمه های بدساخت و گاها نازیبا از مفاخر ملی و فرهنگی کشور، به عملکرد شورای «مجسمه و یادمان» راه اندازی شده اما در مقاطعی فعالیت چندان پررنگی نداشته اشاره نمود و اعلام نمود که این شورا درحال احیاء است.
او اظهار داشت: کارکرد شورای مجسمه و یادمان اساسا همین است که اگر بموقع تشکیل می شد از لحاظ قانونی تمام موارد باید تابحال تصویب شده و مجوز می گرفت. مجسمه سازان خود در این شورا حضور دارند و نمایندگانی از میراث فرهنگی و گردشگری، بنیاد شهید و امور ایثاگران، شهرداری تهران، فرهنگستان هنر و.. از اعضای آن هستند که این شورا به ریاست معاونت امور هنری ارشاد و دبیری مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی بر ساخت مجسمه های شهری نظارت می کنند.
او اضافه کرد: شورای مجسمه و یادمان درحال احیاء است و منتظریم تا یکی ـ دودستگاه دیگر هم نمایندگان خود در شورا را معرفی کنند تا ظرف یکی دوماه آینده شورا را تشکیل دهیم. شورای مجسمه و یادمان در صورتیکه تشکیل شده بود می توانست جلوی ساخت و نصب خیلی از مجسمه های بدساخت از چهره های ملی را در این زمان بگیرد.
دفتر هنرهای تجسمی به شورای ارزشیابی هنرمندان ورود کرده؟
خراسانی زاده در پاسخ به سوالی در رابطه با شورای ارزشیابی هنرمندان و نویسندگان نیز اظهار داشت: این شورا فرادستگاهی است که دبیرخانه آن در وزارت فرهنگ مستقر است. این دبیرخانه کارگروه های تخصصی دارد که کاملا از اداره کل هنرهای تجسمی و سایر ادارات کل ذیل معاونت هنری مجزاست. این کارگروه شامل هنرمندان است که از پیش شکل گرفته است و ما هیچ گونه ورودی در این بخش نداریم.
برگزاری رویداد جشنواره تجسمی فجر در هر ۱۰ بخش
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی در پاسخ به این که برنامه ای جهت افزایش تعداد جشنواره ها و رویداد های ملی در حوزه تجسمی دیده شده یا خیر؟ اظهار داشت: چند رویداد ملی و بین المللی را باید در تقویم رسمی داشته باشیم که هم اکنون نداریم، بطور قطع هم چالش اصلی بودجه است. اما قله این رویدادها جشنواره تجسمی فجر است که سال جاری در هر ۱۰ بخش خود برگزار می شود.
او افزود: از میان رویدادهای ملی دیگری که در دستور کارمان داریم میتوان به جشنواره تجسمی جوانان و دوسالانه هایی که در بعضی رشته ها داریم اشاره نمود. دوسالانه ها البته هنوز در تمامی رشته ها برگزار نمی گردد. دوسالانه خوشنویسی برگزار می شود و امیدواریم که استان قزوین میزبان باشد. تلاشمان بر اینست که سال جاری دوسالانه دیگری را هم در کنار خوشنویسی داشته باشیم اما این منوط به اطمینان از مباحث بودجه ای است.
دفتر هنرهای تجسمی برگزارکننده فستیوال و ورکشاپ نخواهد بود
خراسانی زاده در رابطه با این که دفتر هنرهای تجسمی برنامه ای برای برگزاری ورکشاپ و فستیوال ها دارد یا خیر نیز اظهار نمود: توجه ما بر مساله تسهیل گری و تنظیم گری است و تلاش خواهیم کرد تا حد ممکن به جزئیات وارد نشده و به شکلی با موسسه یا هنرمندی رقابت نکنیم. ورود مستقیم دستگاههای هنری و مداخله آنان عمدتا صدمه زننده است. ترجیح بر اینست که پیشنهاد برگزاری چنین برنامه هایی از جانب مجموعه های تخصصی تجسمی مطرح و دفتر هنر های تجسمی تسهیل گر آن اتفاق باشد، به این معنا که مجوز لازم را عرضه یا حمایت معنوی و در حد توان حمایت مالی انجام دهد؛ در مجموع تلاش ما بر اینست که برگزارکننده این رویدادها نباشیم اما به سمت تسهیل گری و تنظیم گری حتما حرکت خواهیم کرد.
او افزود: در این رابطه طرح های مختلفی را از شهرداری ها، انجمن ها، موسسات، تشکل ها و... به دفتر هنر های تجسمی عرضه می شود که در بخشی به آنان کمک کرده و میتوان حتی بهای بیشتری به آن داد. دفتر هنرهای تجسمی مسیر پیشرفت در این عرصه را تقویت انجمن ها دیده است، به این طریق که آنان سراغ رویدادها بروند و دفتر هنرهای تجسمی در برگزاری کمکشان کند.
او یکی از صدمه های جدی فعالیت ستادی در حوزه هنرهای تجسمی را این می بیند که به صورت مستقیم درگیر رویدادهای اینچنینی شود.
نگارخانه ها چرخ اقتصاد هنر را می چرخانند
خراسانی زاده نگاه خود به اقتصاد هنر را نیز شرح داد و اظهار داشت که به عقیده او یکی از مسائل جدی در حوزه اقتصاد هنرهای تجسمی اینست که به جز چهره های نامدار هنرمندان به تنهایی امکان فراهم ساختن بازار خویش را نخواهند داشت.
او اعتقاد دارد نگارخانه نخستین مکانی است که برای هنرهای تجسمی بازارسازی می کند و اگر قرار باشد چرخ اقتصاد هنر روان باشد و بچرخد نگارخانه ها باید تقویت شوند. به همین دلیل او عنوان نمود که مهم ترین رکن اقتصاد هنر در حوزه هنر تجسمی را فراتر از آرت فر، اکسپو یا حراجی می بینید.
مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی اعلام نمود که در زمینه کمک به نگارخانه ها علاقه مند است و اظهار داشت: برای کمک به نگارخانه ها مشتاق هستم تا که بر پای خود بایستند و با نوآوری، نوآفرینی و فعالیتهای تازه تر چرخه های تازه تری را در حوزه اقتصادی فراهم نمایند.
خراسانی زاده ضمن اشاره به متوقف شدن فعالیت نگارخانه ها در بازه زمانی از سال قبل و ادامه فعالیت آنها به صورت منسجم نیز اظهار نمود: نگارخانه ها اغلب به سبب فشار یا نگرانی ها فعالیت خویش را متوقف کردند. برخی نگارخانه داران این نگرانی را داشتند که آثارشان صدمه ببیند؛ گاهی امکان دارد یک رفتار هیجانی چند صد میلیون تومان به آنان ضرر بزند و یک نگارخانه دار نه تنها سود نکند که متوجه ضرر نیز بشود.
او افزود: ابتدای کار، نگارخانه ها محدود شد و همان گونه که بازار هنر در سایر حوزه ها بار دیگر رونق گرفت نگارخانه ها نیز رونق گرفتند؛ دیدیم که در سایر حوزه ها حتی گاه سالن خالی برای اجرای برنامه های نمایشی و موسیقیایی و اکران های سینمایی فراهم نمی شود؛ حدودا در حوزه نگارخانه های فعال نیز همین برنامه را داشتیم. حالا از پایان سال و بخصوص ابتدای سال ۱۴۰۲ برنامه نگارخانه ها به صورت منسجم پیش می رود و اکثریت نمایشگاه ها اثار خوبی از هنرمندان مطرح به نمایش گذاشتند. آثار گوناگونی هم به خارج از کشور ارسال شد که در نمایشگاه های بین المللی شرکت نماید.
خراسانی زاده اضافه کرد: حالا مساله اینست که صدمه ای که برای نگارخانه داران بوجود آمده را چطور می توانیم رفع و رجوع کنیم؟ متاسفانه هنوز انجمن ملی نگارخانه داران تاسیس نشده به همین دلیل جلسه ای با انجمن نگارخانه داران تهران برگزار گردید. از دوستان خواسته شد که انجمنی وابسته به وزارت فرهنگ شوند، آنان نیز مطالباتی داشتند، همچون این که شهرداری همکاری هایی را با ملک مسکونی که تبدیل به نگارخانه شده داشته باشد یا در این خصوص معافیت هایی را در نظر گیرد. بنا بر این شد که جلسه مفصل تری با مجموعه بزرگ تری از نگارخانه داران برگزار و به مطالباتشان که موارد قانونی بعضی از آنها هم گاها پیگیری و استخراج شده رسیدگی نماییم.
حراج در سطح کلان به نگارخانه ها کمکی نمی کند
خراسانی زاده اعتقاد دارد که با تشکیل تعدد رویدادهای بزرگ میتوان به بیشتر دیده شدن نگارخانه داران کمک کرد. او عنوان نمود که حراج ها لزوما به نفع نگارخانه ها نیستند و معدود مجموعه داران یا نگارخانه داران از حراج ها سود می کنند اما در سطح کلان حراج ها مستقیما به نفع نگارخانه داران نخواهد بود مگر این که بازارسازی به شیوه درستی صورت گیرد.
او عقیده دارد فرایند ایجاد بازار توسط نگارخانه ها، یعنی روند حضور نگارخانه در آرت فر، انتخاب آثار آرت فر برای حراج که در دنیا معمول است به درستی طی نشده است. به همین دلیل نیز گاهی حراج صدمه زا خواهد بود.
مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی اظهار داشت: مثلاً تابلویی بوده که در حراجی به قیمت چندین میلیارد تومان فروخته شده، اما این فقط یک مورد است. با این حال این اعداد و ارقام حراجی باعث می شود مجموعه سازمان مالیات به چشم فروشنده خوب به همه نگارخانه داران نگاه کند. حقیقت اینست که میزان تراکنش و داد و ستد سالانه برخی از نگارخانه های ما به اندازه یک تابلویی که در «حراج تهران» به فروش رسید هم نیست، البته حراجی به واسطه تغییر حجم بازار می تواند مفید هم باشد.
او افزود: یکی از طریق های اصلی، ایجاد بازار هنر است و در راه رویدادهای پیش نیز دیده خواهد شد که تلاش ما برای حضور نگارخانه داران در بازار هنر یعنی نگارخانه دار با حضور خود، فروش خود و مشتریان خود وارد آرت فر شود. پیگیر هستیم و رویکردمان تنظیم گری است، حالا یا قرار بر این شود که بخش خصوصی ورود کند یا اگر دفتر هنرهای تجسمی قصد برگزار کردن را داشت امیدوارم با مشارکت انجمن نگارخانه داران این اتفاق را رقم بزنیم تا به شکل گیری این بازارسازی کمک نماییم.
۱۷ دوره افترا پولشویی یک سند هم نداشته!
خراسانی زاده ضمن اشاره به برگزاری هفدهمین دوره ازحراج تهران اظهار داشت: حدود ۱۷ دوره در رسانه ها در رابطه با حراج تهران طرح بحث و گاه هم افترا پولشویی عنوان شد اما تاکنون یک سند معتبر قابل استناد در این رابطه عرضه نشده یا اصلا سندی که ما را به سمت بررسی ببرد هم عرضه نشده است؛ برخی تصور می کنند چون قیمت بالاست پس حتما پولشویی مطرح است.
او عنوان نمود که در رابطه با قیمت گذاری و اصالت سنجی آثار هیچ رویه مشخص قانونی در کشور وجود ندارد و تصریح کرد که البته در سایر نقاط دنیا نیز این گونه نیست که این رویه ها تا اندازه قابل توجهی قانون پذیر باشند.
او اعتقاد دارد هنر پدیده خاصی است و اثر هنری پدیده ای است که یک مرتبه به دست می آید و دیگر تکرار نمی گردد.
حرکت به سمت رویه اصالت سنجی آثار هنری
او اظهار نمود: هنرمند تراز اول در فضای شاعرانه ای آفرینش هنری می کند، به همین دلیل گاه نمی توان اثرش را قیمت گذاری کرد. عمدتا باید آثار هنرمند را با اثر خود او سنجند؛ در دنیا پدیده های مختلفی مانند قدمت، شهرت و اتفاقات خاص که حول و حوش هنرمند یا اثر هنری اش قرار می گیرد در قیمت گذاری موثر و ملاک هایی اصلی هستند که در کنار کیفیت و ارزیابی خصوصیت های هنری بررسی می شوند. این رویه در دنیا وجود دارد.
خراسانی زاده اضافه کرد: اما ما فعلاً معیار و روش دیگری جز اعتماد به افراد فعال در این عرصه، کارشناسان قیمت گذاری یا اصالت سنجی نداریم. من نمی توانم بعنوان یک مدیر این مساله و شرایطی که هست را زیر سوال ببرم، البته به این معنا نیست که با آن موافق بوده یا آنرا قبول داشته باشم اما زمانی می توانم آنرا زیر سوال ببرم که تناقضی با دستورالعمل یا مقررات وجود داشته باشد. حالا که دستورالعمل یا مقرراتی نیست باید به افرادی که کار می کنند احترام بگذارم اما در هر صورت باید به سمت ساز و کاری برای اصالت سنجی آثار حرکت کنیم.
نمی دانیم آثاری که رد و بدل می شود اصیل هستند یا نه!
او تصریح کرد: واقعا نمی دانیم همه آثاری که در زمینه ها رد و بدل می شود اصیل است یا خیر. این چالش خود بازار کاذب بوجود آورده است. هنرمندانی برای اثبات اصالت اثر خود مبلغی را دریافت می کنند که بگویند اثرشان اصیل است یا خیر. یا هنرمندان پیشکسوتی را داریم که گرفتار فراموشی شدند و حتی خود نمی توانند اصالت اثرشان را تضمین کنند. یا هنرمندانی هستند که در قید حیات نیستند و هراز چندگاهی اثر جدیدی از آنان در برخی از عرصه ها عرضه می شود و کسی نمی تواند قبول کند که این اثر متعلق به اوست یا خیر. در اکثر موارد کسی مسئولیت اصالت سنجی را بر عهده نمی گیرد و همین سبب ایجاد بازار کاذب خواهد شد.
او اظهار نمود که پیشنهادات برای راهکار این چالش عرضه شده اما صرفاً دفتر هنرهای تجسمی تصمیم گیر نیست.
خراسانی زاده افزود: تجربه نشان داده اگر ضوابط شفاف داشته باشیم هنرمندان و موسسات همکاری لازم را خواهند داشت. مساله اینست که وقتی ما خودمان به لحاظ قانونی بلاتکلیف هستیم نمی توانیم از هنرمند هم انتظار داشته باشیم که قانونمند باشد.
مدیر کل دفتر هنر های تجسمی در رابطه با نوع قیمت گذاری در حراج ها اظهار نمود: از آن جا که در مورد این نوع قیمت گذاری مقرراتی وجود ندارد نمی توان نظر شخصی داد اما میتوان این را اظهار داشت که در دنیا عواملی به غیر از کیفیت اثر وجود دارد که بر این مساله تأثیر خواهد گذاشت. باید سریع تر فکری کرد. با چند بخش در وزارت فرهنگ و خارج از وزارت فرهنگ گفتگو هایی را در این رابطه داریم. امیدوارم ساز و کاری به دست آید که همه دستگاههای قوه مجریه و قوه قضاییه بپذیرند و به آن احترام بگذارند.
بازسازی موزه هنرهای معاصر در حد برنامه ریزی شده انجام شد
خراسانی زاده که مدتی است ریاست موزه هنرهای معاصر را نیز برعهده دارد به سوال ایسنا در رابطه با روند بازسازی موزه هنرهای معاصر نیز پاسخ داد و اظهار داشت: چند ماه است که روند بازسازی به اتمام رسیده، در واقع حدودا پس از فروکش کردن شیوع ویروس کرونا بود که بازسازی موزه نیز به اتمام رسید. بازسازی در قسمتهایی که قرار بود به اتمام رسید، البته امکان دارد بخش های دیگر احتیاج به بازسازی داشته باشند اما بنظر می رسد بر مبنای برنامه بازسازی و با عنایت به بودجه ای که آن زمان تعیین شده بود میتوان گفت مبحث بازسازی به نتیجه رسیده است.
ما خودمان بیشتر از دیگران نگران موزه ایم
او که ریاست موزه هنرهای معاصر را نیز بر عهده دارد ضمن اشاره به جایگاه موزه هنرهای معاصر در بین هنرمندان اظهار داشت: حاشیه را از طریقی مثبت می دانم چون که نشان داده است موزه جایگاه خویش را در ذهن و قلب هنرمندان دارد؛ البته به این معنا نیست، افرادی که به صورت غیرواقع به برخی حواشی دامن زدند، تمام حرف هایشان قابل تصدیق بود. برخی سو استفاده کردند و برخی حواشی توسط خبرنگارنماها عنوان شد.
خراسانی زاده اظهار نمود: طبیعتا با عنایت به تمام توان خود تلاش می نماییم که از موزه هنرهای معاصر مراقبت داشته باشیم. یعنی اینطور باید بگویم که در حال حاضر بیشتر از آن چه دیگران نگران موزه هستند، ما خودمان نگران موزه و تک تک آثار و داشته های مادی و معنوی خود هستیم. به همین دلیل با همدلی و همراهی مخاطبان خود می توانیم حواشی منفی را تبدیل به دغدغه مندی مثبت و تعامل نماییم.
پیوند مدیریت دفتر هنرهای تجسمی و ریاست موزه هنرهای معاصر پرارزش است
مدیر کل دفتر هنرهای تجسمی در رابطه با حضور همزمان در سمت ریاست موزه هنرهای معاصر و این که آیا در ادامه جانشینی را برای خود تعیین خواهد کرد؟ نیز اظهار داشت: در بیشتر دوران پس از انقلاب اسلامی اینطور بوده که مدیران کل هنرهای تجسمی به صورت همزمان مسئولیت موزه هنرهای معاصر را نیز بر عهده داشتند و بنظر می رسد پیوند این دو پدیده با یکدیگر پرارزش است. حالا این که در ساز و کار اجرایی به چه شکل عمل نماییم بحث دیگری است که سر جای خود است اما نکته بسیار مهم تثبیت جایگاه موزه ذیل اداره کل هنرهای تجسمی است که در حکم معاونت امور هنری وزارت فرهنگ که برای من صادر شد تاکید شد که موزه بعنوان بازوی اصلی و زیرمجموعه اداره کل هنرهای تجسمی باشد و این ظرفیت کمک خواهد نمود که بیشتر در خدمت هنرمندان تجسمی باشیم.
موزه چهره های تجسمی به ما ارتباطی ندارد
وی در پاسخ به این که آیا دفتر هنرهای تجسمی مسئولیتی در برابر موزه های وعده داده شده که گاه در رابطه با شخصیت هایی از هنر تجسمی هستند دارد یا خیر اظهار داشت: این مورد در حوزه کاری دفتر هنرهای تجسمی نیست، نه مجوز این نوع اتفاقات را پیگیری می نماییم و نه ساز و کارش را، اما موزه هایی در سایر استان ها متعلق به وزارت فرهنگ است که با آنها تعامل داریم، باآنکه که آنها ذیل اداره کل ارشاد استان مربوطه هستند.
او افزود: از طرفی اما باید همه عزیزان بدانند که تمام نگارخانه های بخش خصوصی یا دولتی باید مجوز خویش را از اداره کل هنرهای تجسمی دریافت کنند چون که گاه پیش می آید اسم مجموعه ای موزه است اما مجموعه ای از نگارخانه ها آن را ایجاد کرده است.
ماجرای خانه حراج تهران چه بود؟
او در رابطه با ضرورت راه اندازی «خانه حراج تهران» که چندی قبل صحبت ایجاد آن از جانب وزیر ارشاد مطرح شده بود، اظهار داشت: خانه حراج تهران هم اکنون یک پدیده موجود نیست. در یکی از جلسات شورای هنر که در مردادماه برگزار شد مبحث سند ملی موسیقی عنوان شد و چون اخیرا حراج برگزار شده بود به این مورد هم اشاره شد که باید خانه حراجی را داشته باشیم و در رابطه با لزوم آن بحث شد. در مجموع در رابطه به خانه حراج تهران، امکان دارد نوعی مجوز را بعنوان نام خانه حراج راه اندازی کنیم که باید در آینده به ساز و کارهای آن پرداخته شود.
برای بینال ونیز آماده خواهیم شد
وی در پاسخ به پرسش دیگری در رابطه با حضور هنرمندان ایرانی در بینال ونیز که سال آینده برگزار می گردد هم اظهار داشت: هم اکنون بینال ملی خوشنویسی پیش روی ماست، اما در دوسالانه های بین المللی که در خارج از ایران برگزار می گردد هم اغلب در ونیز شرکت می کردیم. شرکت در سایر دوسالانه ها نیز گاها پیش آمده که بعنوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیری کرده باشیم. در ونیز هم از آنجائیکه امکان حضور پاویون رسمی کشورها وجود دارد، حضور داشتیم. در رابطه با خیلی از رویدادها وجود دارد که به هنرمندان اطلاع رسانی می نماییم و آنانی که توانایی و امکانش را داشته باشند در آن شرکت می کنند.
خراسانی زاده خاطرنشان کرد: متاسفانه در دوره قبلی بینال ونیز حضور نداشتیم و یک دوره را از دست دادیم اما برنامه داریم در دوره آینده تجسمی که اواسط بهار آغاز خواهد شد بعنوان پاویون رسمی جمهوری اسلامی در ونیز حضور داشته باشیم و رایزنی ها را آغاز خواهیم کرد. ابتدا باید ساز و کار آنرا جمع بندی نماییم، هیات انتخاب و سیاستگذاری شکل گیرد تا بعد فراخوان آنرا نیز اعلام نماییم.
وزیر بر تعامل با هنرمندان تاکید داشت
او در انتها ضمن اشاره به هفته دولت اظهار نمود: نکته جدی که وزیر هم بر آن تاکید نمودند مساله تعامل ویژه با هنرمندان است. در واقع فضا را برای دوستانی که در قالب ضوابط کشور فعالیت می نمایند فراهم کردیم تا بتوانیم در خدمتشان باشیم. این امر در جشنواره ها مشاهده می شود که بخشی از شورای سیاست گذاری، استاد کارگاه ها و داوران که در جشنواره جوان نیز عرضه شدند در عین نگاه جوان گرایی آنان، رویکرد متعادلی نیز وجود داشت.
او افزود: بخشی از تعامل ما از قالب انجمن هاست که همه آنان به صورت کامل در برگزاری رویدادهای اصلی و بخصوص دو سالانه های تخصصی و فعالیتهای دیگر در ارتباط خواهیم بود، اما هنرمندان دیگری بخصوص در شهرستان ها هستند که امکان دارد دسترسی های لازم را نداشته باشند.
مدیر کل دفتر هنر های تجسمی اظهار نمود: آمادگی بسیار جدی برای برقراری تعامل داریم. بنده هفته ای ۱۰ یا ۱۲ نفر از هنرمندان را می بینم و جلسه برگزار می نماییم. باب تعامل را باز گذاشتیم در عین حال شماره تماس، ایمیل و پایگاه اینترنتی ما وجود دارد که مطالب دوستان را دریافت نماییم. هنرمندان در هر جایی که در حوزه تجسمی فعالیت می نمایند می توانند درخواست و پیشنهاداتی که برای بهبود شرایط می توانند با ما در بین بگذارند دریغ نکنند. در حوزه استان ها نیز بعضی از استان ها را سفر داشتم و خبر دارم که جناب سهرابی (مدیرکل سابق دفتر هنرهای تجسمی) نیز برخی استان ها را سر زده بودند. علاقه مند هستیم که رویدادهای استانی و شهرستانی ما بیشتر از این پا گیرد و حتی به فکر این هستیم که در ساز و کار جشنواره ها از خروجی رویداد ها بیشتر بهره مند شویم. امیدواریم با همراهی هنرمندان پیش رویم و شرایط از آن چیزی که هست بهتر شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب